Genitoüriner sistemin ikinci en sık tümörü ,tüm kanserlerde erkekte 4. bayanda 8. sıklıkta , Erkek / Bayan oranı = 2.7 , beyaz ırkta siyah ırka oranla daha sık görülmekte.
Her yaşta görülebilmesine karşılık ekseriyetle orta yaş ve yaşlı popülasyonda daha sık , erkekte ortalama teşhis yaşı 69, bayanda ise 71 , yaşla birlikte insidans artmaktadır. Adolesan ve 30 yaş altı erişkinlerde uygun diferansiye tümörler daha sık ve prognoz daha düzgün gözükmekte.
Risk Faktörleri:
-
Kimyasal karsinojenler
-
Sigara
-
Genetik yatkınlık
-
Pelvik ışınlama
-
Sitotoksik kemoterapotikler
-
Bakteriyel, viral, parazitik casuslar
-
Kronik irritasyon
-
Endojen triptofan metabolitleri
-
Analjezik kullanımı
-
Yapay tatlandırıcılar
-
Kahve, çay ?
Sigara en kıymetli risk faktörüdür.
-
Sigara içmeyenlere nazaran görülme sıklığı 4 kat fazla
-
Sayı, mühlet ve sigara dumanının inhalasyon oranı ile risk yanlışsız orantılı olarak artmakta
-
Riskin olağana dönmesi sigarayı bıraktıktan sonra 20 yıl kadar bir vakit almakta
SINIFLANDIRMA
1- Papilloma: daha çok gençlerde, âlâ huylu ve mesaneye yanlışsız büyüyen
2-Değişici (Transizyonel) hücreli karsinom : mesane kanserlerinin %90-95 i olup burada mesane kanserleri ismi altında anlatacağımız gurubu oluştururlar.
3- Nontransizyonel hücreli karsinomlar
-Adenokarsinom
-Yassı epitelyum (squamöz) hücreli karsinom
-Farklılaşmamış karsinomlar
-Mikst karsinom
-Epitelyal ve nonepitelyal karsinomlar.
TEŞHİS:
Belirti ve bulgular:
-
Ağrısız, aralıklı hematüri (idrarda kan olması)
-
Sık işeme,acil işeme hissi, dizüri (idrar yaparken yanma), noktüri
-
İdrar yapamama, suprapubik kitle,yan ağrısı
-
İştahsızlık, halsizlik, kilo kaybı, anemi (kansızlık).
Hematüri bunlar içinde en kıymetlilerinden biridir ve %85 olguda tabibe başvurma yakınmasıdır, derecesi hastalığın yaygınlığı ile ilgili değildir, ağrısız ve aralıklıdır. Sistoskopik olarak tanımlanabilecek mesane kanseri tanısı alan çabucak hemen tüm olgularda en azından mikroskobik hematüri ( yalnızca idrar analizinde görülen kan) tesbit edilebilir.
Görüntüleme sistemlerinden teşhiste en sık kullanılanı ve birinci başvurulanı ultrasonografidir(US), en az invaziv prosedürdür. IVP ise hematürilerin ve bilhassa üst üriner sistemin değerlendirilmesinde değerli yeri vardır. Bilgisayarlı tomografi(BT) mesane tümörünü gösterebilmesi yanı sıra lokal yayılım, metastatik lenf düğümleri ve uzak organ metastazları açısında değerli olabilir.
Sistoskopi: Teşhis ,evreleme ve takipte altın standarttır.Şüpheli alanlardan biyopsi alımına imkan sağlar lakin değerli ve invaziv bir sistemdir.
Sitoloji: Mesane epitelinden dökülen kanser hücrelerininidrarda yahut mesane yıkantı suyunda aranmasıdır. Düşük dereceli yüzeysel tümörlerde teşhis kıymeti azdır.
EVRELEME:
– Mesane mukozası ve mukoza altı bağ dokusunda sonlu tümörler Yüzeyel Tümörlerdir.
– Mukoza altı bağ dokusunu geçerek mesane adalesine yayılan tümörler Kas İnvaziv tümörler dir.
– Komşu yahut uzak organlara yayılan tümörler Metastatik Tümörler dir.
Yüzeyel tm.ler tüm mesane kanserlerinin %75-85 ini oluştururlar, nüks etme olasılıkları fazladır fakat yalnızca %10’u kas invaziv yahut metastatik hastalığa ilerlemektedir.
Kas İnvaziv Tm. ler %15-25 ini oluştururlar ve %50’sinde uzak metastaz ortaya çıkar.
Bu üç gurubun tedavi seçenekleride tümüyle farklıdır.
Mesane dışı yayılım evvel lenf damarları ile mesane etrafındaki lenf düğümlerine ve sonra kan yoluyla uzak organlara olmaktadır. En sık uzak organ metastazları %38 Karaciğer , %36 Akciğer, %27 Kemik, %21 Adrenal, %13 Barsak tır.
MESANE TÜMÖRLERİNDE TEDAVİ:
Mesane tümörü tedavi emelı:
-
Nüksleri azaltmak, böylelikle sistoskopi yahut TUR-MT üzere invaziv süreçlerden kaçınmak
-
Tümör ilerlemesini önlemek. Böylelikle daha agresif tedavi ihtiyacını azaltmak
-
Kansere bağlı mevt oranını azaltmak.
Tüm mesane tümörlerinin başlangıç tedavisi transüretral rezeksiyondur (TUR-MT) yani idrar yolundan girilerek mesanedeki tümörün kapalı bir operasyonla kazınmasıdır.
TUR-MT yüzeyel tümörlerde tedavi edici rolü yanısıra patolojik inceleme sonrası tümör evre ve derecesinin kesin olarak saptaması ile tedavinin yönlendirilmesini sağlar. Lakin TUR-MT tek tedavi olarak kaldığında %70’lere varabilen nüks tümör oranları mevcuttur.
Birinci TUR-MT sırasında uygun derecedeki lensler ile mesane mukozasının tamamı sistematik bir halde incelenir, mesane tümörü tesbit edildiğinde tümörün üst kısmı ve tabanı (kas katmanını da içerecek şekilde) kazınır ve farklı örnekler olarak patoloji laboratuvarına gönderilir, tümör tabanı büsbütün koterize edilir. Öbür kuşkulu alanlardanda biyopsi alınır.
Yüzeyel mesane tümörlerinde tedavi:
Birinci TUR-MT de patoloji sonucu yüzeyel rapor edilen tümörlerde;
Lakin yalnızca TUR-MT yapılarak izleme alınanlarda % 70 lere varan nüks oranları saptanmıştır. TUR-MT sonrası yapılan mesane içi tedavilerin emeli :
-
İmplantasyonu yani olağan alanlara tümör ekimini önlemek
-
Gözden kaçan küçük rezidüel tümörleri yok etmek.
-
Nüks yahut progresyonu önlemek ve geciktirmektir.
Bu hedefle mesane içine Mitomisin C,doxorubisin, epirubisin, valrubisin üzere kemoterapotik ilaçlar yahut BCG, interferon, interlökin üzere immünoterapotik ilaçlar uygulanır.
Kas İnvaziv Tümörlerde Tedavi:
Kas invaziv mesane tümörlerinin tedavisinde altın standart Radikal Sistektomi operasyonudur. Bu operasyonda erkeklerde mesane, prostat, veziküla seminalis,
mesaneyi örten visseral periton, mesane etrafı yağ dokusu bayanlarda ise mesane, üretra, uterus, overler, pelvik periton, posterior vajinal kaf çıkarılır ayrıyeten pelvik lenf nodları muhakkak düzeye kadar çıkarılarak üriner diversiyon yapılır yani idrar çıkarılan mesane yerine diğer bir yere yönlendirilir.
Radikal sistektomi hala kas invaziv mesane kanseri tedavisinde en faal ve kalıcı prosedürdür. Primer tümör ve lenf nodlarının yanlışsız evrelenmesini sağlar ve böylelikle ek bir kemoterapi ihtiyacı olup olmadığını ortaya koyar.
Radikal Sistektomi ile 5 yıllık sağ kalım %50 civarındadır. Medikal olarak sistektomiye uygun olmayan yahut ameliyat istemeyen hastalar da radyoterapi ve/veya kemoterapi bir seçenek olarak sunulabilir.
Radikal sistektomi sonrası değerli bir noktada üriner diversiyonlardır, yani idrarın mesane çıkarılması sonrası nereye yönlendirileceğidir. Buradaki seçenekler:
1-İnkontinan cilde açılan diversiyonlar: İleal yahut kolon konduitler bu gurupta olup üreterler özgürleştirilen bir barsak modülüne bağlanır ve bağırsağın öbür ucuda karın cildine ağızlaştırılır. İdrar cilde ağızlaştırılan bölgeye uygulanan özel torbalarda birikir.
2-Kontinen rektal rezervuar: üreterler sigmoid kolona yönlendirilir ve idrar rektum aracılığıyla atılır.
3-Kontinen cilde açılan rezervuarlar: bağırsaktan oluşturulan bir kese özel sistemlerle cilde ağızlaştırılır ve bu sistem idrarın dışarı kaçmasını maniler aşikâr ortalarla bu keseye kateter konularak boşaltılır.
4-Ortotopik yeni mesane: bağırsaktan oluşturulan yeni mesane olağan idrar yoluna bağlanır hasta olağan yolla idrar yapar, en ülkü olan sistemdir.
Metastatik hastalıkta tedavi
-
Kasa invaze hastaların en az %50’si 2 yıl içersinde metastatik hastalıktan ölür
-
Birinci teşhiste klinik olarak belirlenen uzak metastaz mümkünlüğü %5 tir
-
Ortalama ömür mühleti kemoterapi ile12-14 aydır.
Cis-platin içeren kombine tedaviler uygulanır, epeyce toksik tedavilerdir. Tam yanıt oranı %5-18 ortasındadır .
