Günümüzde kalp ve damar hastalıklarının artışına bağlı olarak aort anevrizmalarının da sıklığı artmaktadır. Birçok hastada teşhis konduğunda acil müdahale yapma zaruriliği gerekir.
Anevrizma, en kolay anlatımıyla atar damarda, damar çapının olağandan %50 daha fazla genişlemesine yol açan bir cins balonlaşma olarak tanım edilebilir. Aort damarın olağan çapı, erişkinlerde yaş, cinsiyet, uzunluk ve yüke bağlı olarak küçük değişiklik göstermekle birlikte çoklukla 2.5-3.5 santimetre ortasındadır. Anevrizmalar, oluştukları yerlere nazaran çok farklı sebeplerden kaynaklanabilir. Çoklukla yüksek tansiyon, kireçlenme, kimi enfeksiyonlar ve bağ dokusu hastalıkları anevrizmalara neden olabilir. Kimi küme anevrizmalarda ise genetik faktörler büyük rol oynar. Kromozomlardaki bozukluklardan kaynaklanan damar duvarı yapısının olağan kuvvetinde olmaması bu tip anevrizmalara örnek olarak verilebilir.
Aort Anevrizmasının Nedenleri Nelerdir?
Yüksek Tansiyon : Anevrizma oluşmasında tek başına yüksek tansiyonun tesirli olduğunu söylemek elbette mümkün değildir. Yüksek tansiyon hastası pek çok beşerde anevrizma oluşmuyor; lakin eldeki bilgiler anevrizma yaşayan hastaların kayda paha bir kısmının yüksek tansiyon hastası olduğunu gösteriyor.
Sigara: Damar sertliği ya da kireçlemesinin ana sebeblerinden biri de sigaradır. Damar kireçlenmesi damar esnekliğinin kaybedilmesi anevrizma oluşumuna sebeb olur. Sigara kullanmanın karın içindeki anevrizmalarla irtibatı çok güçlüdür.
Yaş: Yaşlanma tüm bedenle birlikte damarlarda da olur. Anevrizma oluşumunda yaşın değeri epeyce büyüktür. Bilhassa karın içerisinde oluşan anevrizmalar, ekseriyetle 65 yaş üzerinde sıklıkla görülür. Anevrizmalar şayet bireyde bir bağ dokusu hastalığı yoksa, çoklukla ilerleyen yaşlarda ortaya çıkan bir rahatsızlıktır.
Damar duvarının doğuştan zayıf olmasına bağlı genetik bozukluklar:Buna bağ dokusu hastalıklarını, örneğin uzun uzunluklu uzun uzuvlu olmaya sebeb olan marfan üzere yapısal hastalıkları gösterebiliriz. Dejenerasyon ve inflamasyon dediğimiz damar duvarı içinde meydana gelen yapısal tepkiler da (sifiliz, behçet hastalığı gibi) buna örnek olabilir.
Yağlı Besinlerle Beslenme,şeker hastaliği,yüksek kan lipid seviyesi,obezite,uzun mühlet öksürmeye sebeb olan kronik akciğer hastalıkları aort anevrizmasının sebepleri ortasındadır. Ani olarak ıkınmak ağır yük kaldırmak göğüs içi basınç artışına sebep olmakta anevrizmanın sebepleri ortasında yer alır.”Yakın vakit da iki hastamdan örnek verirsem; bir hastam uzun mühlet su altında dalış yaptıktan sonra sırt ağrısı ile acil polikliniğe geldiğinde aort anevrizmasında yırtılma olduğu anlaşıldı.Diğer hastamda ise ansızın 60 kiloya yakın bir yük kaldırmasının akabinde ani sırt ağrısı ile acil polikliniğe geldiğinde aort yırtılıması tansı konuldu. Her iki hasta acil opere edildi ve taburcu edildi.”
Karın bölgesindeki aort damarında genişleme genel olarak sessiz seyir eder. Hastaların yarısında hafif karın ağrısı belirtileri olabilir; ama karın ağrısı çok bilinmeyen bir yakınmadır. Bazen sırt ağrısı kabızlık şikayetleride olabilir. Bazen karında ya da kasıkta nabızla atan bir şişlik hissedilebilir. Bu şişliğin damar üzere nabız vermesi çok değerli bir işarettir. Göğüs boşluğunda olanlar daha sinisdir belirti göstermeden yıllarca içerde bulunabilir.Bazen birinci şikayet yırtılmanın verdiği ani ağrı acı olabilir.Göğüs içi büyümeler,ses kısıklığı,yutma zahmeti,öksürükte anevrizmaların şikayetleri ortasında sayılabilir. Hastalık çoklukla bir öbür sebeple ultrason ya da tomografi çekildiğinde ortaya çıkar. Ya da yırtılma sonucu şiddetli karın ağrısı ya da iç kanama nedeniyle ortaya çıkar.
Şayet yırtılmadan teşhis konulmuşsa bu hasta için büyük bir talihtir. Zira yırtılması sahiden son derece önemli sonuçlar doğurabilir.Hasta şanslı ise yırtılmadan evvel teşhis konulur.Yırtık olmuşsa malesef bu hastaların yarısı hastaneye başvuramazlar ve malesef hastaların bir kısmıda hastanede teşhis konma ve tedavi hazırlık kademesinde kaybedilebilirler.Tanı konmus hastalar planlı tedavi protokolü uygulandığında muvaffakiyet oranları yüksektir.
Tedavinin iki formülü vardır.Bunlar;
- İnvaziv prosedür: ameliyat ve non
- İnvaziv yol :anjiyografi ile tedavi metodudur.
Tedavi biçiminin belirlenmesini hastanın yaşı anevrizmanın yeri boyutu ve anevrizmaya eşlik eden diğer hastalıkları olup olmaması da belirler.
Kapalı cerrahi (endovasküler ) yol :
Açık ameliyat olmadan, damar içerisine yerleştirilen kateterler ve bunlar üzerinde ilerletilen stent ismini verdiğimiz greflerin anevrizma içine yerleştirilmesi ve kapatılmasıyla uygulanır.
Kasık içerisinden yahut damar içerisinden girerek stent yerleştirilen, endovasküler süreçler bilhassa geçtiğimiz 10 sene içerisinde sıklıkla uygulanan bir yoldur. Zira endovasküler süreçler açık cerrahi ile karşı karşıya getirildiğinde bilhassa muhakkak alanlarda kıymetli avantajlar sağlar. Bu avantajlar hasta açısından büyük değer taşır. Bunlardan birincisi hastanın açık bir ameliyat geçirmemesi ve buna bağlı olarak da düzgünleşme mühletinin, hastanede kalış müddetinin, ağır bakımda kalış mühletinin kısa olması ve ameliyatta kan kullanma oranının yok denecek kadar az olmasıdır. Kısa vadede hasta ömür kalitesi, cerrahi müdahale ile karşılaştırıldığında epey yüksektir. En kıymetlisi açık cerrahi ile karşılaştırıldığında vefat oranı riski çok daha düşüktür.Ancak bu tedavilerin erken periyotta sağladığı ömür kalitesi, ömür avantajları bir yahut iki sene sonra kaybolabilir.Girişimsel süreçler tekrarlar, takip süreçleri açık cerrahiye nazaran çok daha sık görülür.
Açık Cerrahi Metot:
Endovasküler süreçlerle karşılaştırıldığında büyük operasyonlardır. Her ne kadar günümüzde açık cerrahi süreçleri de daha ufak kesilerle yapılıyor olsa da, açık cerrahi endovasküler süreçlerle kıyaslandığında büyük operasyonlar olarak algılanır. Gaye, hastalıklı olan anevrizma bölgesini büsbütün ortadan kaldırmak ve yerine yapay damar koyarak devamlılığı sağlamaktır. Bedende aort üzere diğer büyük bir damar olmadığı için mecburen yapay damar konulur.Vücuda uyumlu grefler kullanarak anevrizmalar devre dışı bırakılır.Açık cerrahide ağır bakım ve hastane kalış mühleti daha uzun olmakla bir arada her iki yolda, seçili durumlarda anevrizma tedavisinde tercih edilir. Tedavi sürecinde iki formülün de başarısı yüksektir. Temel sorun teşhisin erken konmasıdır.
