Tıp literatüründe Miyokard Infarktüsü olarak tanımlanan “Kalp Krizi”, kalp kasının bir kısmının, o bölgede meydana gelen yetersiz kan akışı sonrasında ölmesi yani kalıcı hasara uğraması ile oluşmaktadır. Koroner arterlerde yani kalbi besleyen damarlarda gerçekleşen bu bozukluklar (tıkanıklıklar) kalp kasının ilgili kısmında yetersiz kan akımına hasebiyle dokunun oksijensiz kalmasına neden olmaktadır. Kalbin oksijensiz kalması sonucunda da damarın beslediği kalp kası alanına nazaran kalp krizi gerçekleşmektedir. Kalp krizi kolay bir göğüs ağrısı yahut yanma şikayeti ile atlatılabileceği üzere bazen direk vefata sebep verebilir. Kalp kasındaki hücre mevti hudutlu kalırsa kalbin kasılma işlevlerinde bozulma fazla olmayabilir. Bazen ağır kalp krizlerinde mekanik komplikasyonlar meydana gelir. Bunlar kalp kasında yırtılma yahut kapaklarda bozulma formunda olabilir.
Vefatla sonuçlanabilen patolojik bir durum olan miyokard infarktüsü, dünyada yaygın görülen ve en en önemli vefat nedeni olarak birinci sırada yerini almaktadır. Bu tabloya neden olan ve kriz anının altında yatan en değerli öge ise; Ateroskleroz’dur. Kısaca Ateroskleroz damar sertliği olarak söz edilebilmektedir.
Kalp Krizi Nedenleri Nelerdir?
Kalp krizleri ekseriyetle kalp kasına kan ve oksijen taşımakla misyonlu olan atardamarlarda (koroner arter) oluşan tıkanıklıklar ve pıhtılar nedeni ile meydana gelmektedir. Bu pıhtılaşmaların altında yatan faktör ise aterosklerozdur. Ateroskleroz (damar sertliği) nedeni ile tıkanan koroner arterler kalp krizine yer hazırlamakta ve neden olmaktadırlar.
Atardamarların duvarlarındaki aterosklerotik plaklar kimi durumlarda çatlamakta ve pıhtı oluşumuna yol açmaktadırlar. Bu pıhtılar ise kalp kasına giden kanın akışını ve oksijen oranını azaltmaktadır. Bu durum sonucunda da azalan kanlanma ve oksijensizlik nedeni ile o bölgede hasarlar ve hücre vefatları gerçekleşmektedir. Hasar gören kalp kası yeteneğini kaybederek kasılma misyonunu başka kaslara bırakmaktadır. Bu durum sonucunda da kalp yorulmaktadır.
Kalp damar hastalıklarının temelini oluşturan risk faktörleri Kalp Krizi risk faktörleri ile birebirdir. Hiperkolesterolemi (kanda çok kolestrol bulunması), hipertansiyon (yüksek tansiyon), diyabet (şeker hastalığı), sigara kullanımı ve aile içerisindeki hikaye ögeleri ekseriyetle kalp krizinin oluşmasındaki temel risk faktörlerini oluşturmaktadır. Üstte belirtilen nedenlerin neredeyse tümü fazla kilo ile bağlıdır. Lakin daralan damarın içerisinde pıhtı oluşumunu tetikleyen ögeler farklılaşabilmektedir.
Kalp Krizinin Tanısı ve Teşhisi
Kalp krizinin en değerli şikayeti göğüs ağrısıdır. Bu ağrılar göğüs kemiği gerisinden gelen en değerli belirtidir. Lakin bu ağrı belirtisi diyabet hastaları ve yaşlılarda daha belgisiz olabilmektedir. Hatta hiç hissedilmediği tablolarda olabilmektedir. Bu kalp krizi hadiselerine “sessiz kalp krizi” ismi verilmektedir. Bu ağrılar ekseriyetle göğüsten omuzlara ve kollara, ense, çene, diş, karın ve sırta yanlışsız yayılım gösterdiği üzere sadece tek bir bölgede de hissedilebilmektedir.
Bu ağrılar ortalama 20 dakikadan daha fazla ve hatta saatlerce sürebilmektedir. Şiddetli ve künt bir halde hissedilen ağrı keskin ve meçhul bir özellik taşımaktadır. Sıkıştıran, basınç yapan ve ağırlaştıran Kalp Krizi ağrıları göğüste daralma hissine neden olabilmektedir. Göğüste hissedilen daralma kimi vakitlerde hazımsızlık olarak algılanabilir. Ağrı ile bir arada soğuk terleme ve vefat korkusu da tıpkı anda görülmektedir.
Göğüs ağrısı ile nefes darlığı, öksürme, baş dönmesi, bayılma, sersemleme, mide bulantısı ve kusma üzere belirtiler birlikte görülebilir. Göğüs ağrısı ile birlikte bu belirtilerin yaşanması halinde bilhassa risk faktörü içerisinde bulunan kümenin kesinlikle bir tabibe başvurması gerekmektedir. Kalp krizinin kesin teşhisinin koyulması ve bulguların nihaileştirilmesi vefat olaylarının en aza indirilmesi için epeyce değerlidir. Bu bulgular;
-
Hastanın şikayeti
-
Elektrokardiyogram (EKG)
-
Kan Testleri
Göğüs ağrısı belirtileri sonrasında EKG tetkikinde kalp krizine has değişiklikler izlenmektedir. Bu saptamaların uygun tahlil edilmesi için sık müddetlerde tetkik tekrarlanmaktadır. Bununla birlikte kriz anında kana karışan bir kadro enzimlerin (CPK, CPK – MB, Myoglobin, Troponin T ve Troponin I) ölçümünün yapılması için laboratuvar testlerine başvurulmaktadır.
Bu bulgulardan en az 2’tanesinin olması halinde Kalp Krizi teşhisi koyulmaktadır.
Kalp Krizi Geçirenlere Nasıl Tedavi Uygulanır?
Kalp krizleri acil müdahale gerektiren bir durumdur. Hastanede yatışı ve ağır bakım gerektirmektedir. Kriz anında ölümcül kalp ritimleri oluşabilmekte ve krizin birinci saatleri vefata sebebiyet verebilmektedir.
Miyokard Infarktüsü tedavisindeki asıl gaye; kalp krizinin ilerlemesini ve seyrini durdurmak, kalp hasarını en az düzeyde tutmak, mevtle sonlanmaması için kalbin taleplerini en aza indirmek ve oluşabilecek komplikasyonların önlenmesini sağlamaktır.
Özetle kalp krizinde erken teşhis epeyce kıymetli diyebiliriz. Vaktin ilerlemesi ile kalpteki ritim bozuklukları süratle artış göstermektedir. Ritim bozuklukları ömrü kaybetme ihtimalinin artmasına sebep olmaktadır. Ayrıyeten bu tablo içerisinde kalp kasındaki kayıplarda kaçınılmazdır. Bu durumun ise ne yazık ki geri dönüşü mümkün değildir.
Miyokard Infarktüsü’nün tedavisinde yüksek ve düşük risk kümesindeki hastaların ayrımı yapılarak tedavi basamakları oluşturulur. Hasta 12 saat içerisinde hastaneye ulaşmış ise; tıkalı damar açılarak kalp kasının ölmesi engellenmektedir. Bu süreç için de 3 farklı usul kullanılmaktadır. Birinci prosedürde damardaki tıkanmaya neden olan pıhtı eritilmektedir (trombolitik tedavi). İkinci teknikte ise; tıkalı bölgeyi balon – stent aracılığı ile açmaktır. Bunlarla başarılı olunamıyorsa hastayı ivedilikle bypass ameliyatına almak gerekir. Bazen anjiyo sırasında birden fazla damar tıkanıklığı varsa birinci seçenek ameliyat da olabilir. Tedavi seçeneği ve süreçleri hastaya nazaran belirlenmelidir.
