Bronşektazi nedir?

Bronşun kalıcı genişlemesine bronşektazi denir. Bronşektazilerde genellikle bronş duvarı harabiyeti de vardır. Bronşektazinin silindirik, kistik, varikoz gibi tipleri vardır.

Bronşektazinin nedeni nedir?

Bronşektazi daha çok çocukluk çağında geçirilen (ağır) akciğer enfeksiyonları sonrasında ortaya çıkar. Kistik fibrozis denilen akciğerlerde tekrarlayan enfeksiyonlar neticesinde oluşan bronşektazilerle karakterize olan hastalık genetik bir bozukluk sonucu ortaya çıkar. Akciğerlerdeki seyri kistik fibrozis dışı bronşektazileden farklı seyrettiğinden ve kistik fibrozis yalnızca akciğerleri etkilemeyip, karaciğer pankreas, over gibi organları etkileyebildiğinden bronşektazi başlığı altında değil ayrıca değerlendirilmesi gereken bir hastalıktır. Bronşektazi tek başına bir hastalık olmaktan daha çok akciğerlerde ortaya çıkan ağır ya da tekrarlayan enfeksiyonların bir sonucudur. Bu durumun istisnası konjenital bronşektaziler sayılabilir. Konjenital bronşektazilerde bronş duvarında kıkırdak gelişimi sorunları olabilmektedir.

Bronşektazinin semptomları nelerdir?

En sık görülen semptomu balgam ve öksürüktür, bazen kanlı balgam (hemoptizi) da olabilir. Bronşektazisi görece yaygın olan hastalar özellikle kış mevsiminde enfeksiyonlardan dolayı fazla miktarda balgam çıkarabilirler. Bronşektazinin yeri ve yaygınlığı çok önemlidir. Lokalize bronşektaziler karinanın alt tarafındaysalar sekresyonlardan dolayı sık sık enfekte olabilirler. Üst loblarda olan bronşektaziler daha çok akciğer tüberkülozu sekeli olarak değerlendirilebilirler. Genelikle enfekte olmazlar. Pulmoner sekestrasyon denilen anomalilerde de bronşektaziler gözlenebilir. Bu hastalarda masif yani ağır hemoptiziler olabilir ve bu durum bazen ölümle sonuçlanabilir. Yaygın bronşektazi varsa kistik fibrozis, immün yetmezlik, diffüz panbronşiyolit gibi hastalıklar araştırılmalıdır.

Bronşektazi tanısı nasıl konulur?

Bronşektazi ileri düzeyde ya da yaygın değilse genellikle akciğer grafisinde görülmez. Oskültasyonda orta raller duyulabilir. Dinleme bulgusunun olması bronşektaziden kuşkulandırır.

Bronşektazi tanısı eskiden bronkografi ile konulurken günümüzde seçkin tanı yöntemi toraks HRCT’dir (yüksek çözünürlüklü bilgisayarlı tomografi).

Bronşektazinin tedavisi var mıdır?

Bronşektaziyi düzelten yaninormal bronş haline getiren bir tedavi yoktur. Öksürük, balgam, nefes darlığı gibi belirtileri olan bronşektazili hastalar öncelikle ilaç tedavisi (antibiyotik, mukolitik, ekspektoran, inhaler ilaçlar gibi) ile tedavi edilirler. İlaç tedavisi ile klinik iyileşme sağlanabilir ancak bronşektazi düzelmez. Bir süre sonra bronşektazi tekrar enfekte olabilir ve hastaların belirtileri tekrar ortaya çıkabilir. Bu tür hastalar grip ve zatürre aşılarından fayda görebilirler. Bronşektazi tek taraflıysa ve uygun medikal tedaviye rağmen tekrarlayan hemoptizi ya da bronşektazik alanlar sık sık enfekte oluyorsa operasyon seçeneği göz önünde bulundurulur. Yani bronşektazi olan akciğer alanı rezeke edilebilir (ameliyatla alınabilir). Operasyon dışında, hemopizi için bronşiyal arter embolizasyonu, enfeksiyon için akılcı antibiyotik kullanımı diğer seçenekler olarak düşünülebilir. Bilateral (iki taraflı) bronşektazilerde operasyon seçeneği neredeyse yoktur. Bronşektazili bir hastada bronşektazi nedeni olarak altta yatan bir hastalık saptanırsa, o hastalıkla ilgili önlemler alınır. Örneğin immün globulin yetersizliği saptanırsa, immün globulin replasmanı yapılır, gereken durumlarda antibiyoterapi ve eşlik eden diğer durumların tedavisi yapılır.

Sosyal alerji, mevsimsel alerjiler gibi tekrar eden ve kaçınılması zor olan davranışlardır. En sevdiğiniz arkadaşlarınızı, davranışlarından hoşlanmadığınız kişilerle değiş tokuş ettiğinizde oluşan durum tam anlamıyla bu. Peki, bu insanlar nerede? Mesela, teyzenizin sürekli anlamsız şeylerden şikâyet etmesi, kuzeninizin yemek yerken ağzını şapırdatması (gözünüzün önüne getirin) ve yedikten sonra ağzını kol kenarlarına silmesi. Şimdi ne hissediyorsunuz? Rahatsızlık. Bu rahatsızlık, sosyal alerjenlerin ürettiği duygusal ve fiziksel belirtilere maruz kaldıktan birkaç dakika sonra ortaya çıkar. Bir eylem bir defalık yapıldığında belki katlanılabilir, ancak düzenli olarak gerçekleştiğinde kulağınıza gelen bir sinek vızıltısı gibi bizi rahatsız edebilir.

Peki, sosyal alerjenler hakkında ne yapabilirsiniz?

En çok zorlandığımız ve sosyal alerjiyi hissettiğimiz yerler ailemizin ve çalışma arkadaşlarımızın yanı o nedenle bu durumu gözden geçirmeyi unutmamalıyız. Sizler yalnızca yaptıklarınızı ve hissettiklerinizi kontrol edebilirsiniz, karşınızdaki kişiyi değil.

Bazen davranışlar kasıtlı gibi gözükse bile, kasıtlı olarak sizi rahatsız etme amaçlı olmadıklarını ve muhtemelen bunun başka bir nedeni olabileceğini düşünün.

Bu davranışları genellikle en çok zaman geçirdiğimiz insanlarda görürüz ve bu davranışlar devam ettikçe alerjimiz daha da kötüleşebilir.

Sosyal alerjik reaksiyonu önlemenin etkili bir yolu, maruz kalma sürenizi azaltmaktır. Kedilere alerjisi olan bir kişinin, kedilere uzun süre maruz kalmaması gibi sosyal alerjisi olan bir kişinin de sosyal alerjenlerle dolu bir ortamda kalmaktan kaçınması gerekir. Alerjenlerle temasta olduğunuz süreyi en aza indirmek alerji riskinizi azaltır.

Sosyal alerjenlerinizle çevrili bir ortamda harcadığınız zamanı sınırlamak gibi bir strateji belirleyebilirsiniz. Aile toplantılarında veya girdiğiniz sosyal durumlarda stratejik olun. Yemek masasında bir yer bulurken ağzını şapırdatan kuzeninizin tam karşına oturmayın. Birçok sosyal alerjen üzerinde bir miktar kontrol gücümüz vardır. Aslında çevremizdeki sosyal alerjenler bir tür destek ve doğrulama bekler. Örneğin; bir türlü susmak bilmeyen teyzenizin ağzından çıkanları kapatmak isteyebilirsiniz, ancak bu alerjik reaksiyonunuzu sakinleştirmenize yardımcı olmaz. İlk olarak aradığı onaylanmayı sağlamak için biraz zaman harcarsanız, onun istediği tatmini vererek itici bulduğunuz davranışı söndürmeyi sağlayabilirsiniz. Şapırdatarak yemek yiyen kuzeniniz ile yeme alışkanlıkları hakkında konuşmayı deneyebilirsiniz. Ancak, konuşmaların yalnızca bilgi vermekle kalmayacağını aynı zamanda ilişkiniz içinde bir sonucu olduğunu unutmayın. Onu sevdiğiniz için onunla bu konu hakkında açıkça konuştuğunuzu belirtin.

Eğer bunların işe yaramayacağını düşünüyorsanız anda olmayı deneyebilirsiniz. Anda olmak, şimdiki an içerisinde gerçekleşenlere dikkat etmeyi ve onları yargılamaksızın kabul etmeyi içerir. Sosyal alerjenler sizi rahatsız etmeye başladığında bu düşüncelerinizi değerlendirmeden önce kendi iç rahatsızlığınıza dikkat edin. İçinizde neler oluyor bir bakın bakalım. Sadece nereye gittiğini takip edin. Bu durum alerjenin sizi rahatsız etmesini engellemeyecek, ancak sizi ne kadar sinirlendirdiğini fark etmenize ve etkilerinden ne kadar çabuk kurtulacağınızı kontrol etmenize yardımcı olacaktır. Sosyal alerjiler sizi yıpratabilir ve ilişkilerinizi strese dayanıklılık testine dönüştürebilir. Birkaç basit adım sizi ilişkilerinizde sosyal alerjenlerle uğraşmak yerine mutlu, sağlıklı bir ilişki yaşamanızı sağlayacak hale getirebilir.

Otoskleroz, orta kulak ve iç kulakta anormal kemik yapımı sonucu ortaya çıkan bir hastalıktır. Bu yeni kemik oluşumu sesin asıl işitme organı olan iç kulağa iletimini engeller ve hastada işitme kaybı ortaya çıkar.

Nasıl İşitiriz?
Orta kulak, ses titreşimlerini zardan iç kulağa güçlendirerek iletmekle görevlidir. Bu işlev orta kulakta bulunan 3 kemikçik yardımı ile gerçekleştirilir:

Malleus (çekiç) en dışta, kulak zarına yapışık olarak yer alır.

İnkus (örs) ortada yer alır. Stapes (üzengi) inkustan gelen titreşimleri iç kulağa iletir.

Ses dalgaları önce zarı sonra çekiç ve örs, en son üzengiyi titreştirir. Stapes(üzengi) kemikçiği tarafından iç kulak sıvılarına iletilen ses titreşimleri iç kulakta işitme alıcıları tarafından algılanıp bilgiler beyne iletilir. Bu sinyaller beyinde değerlendirildiğinde işitme gerçekleşmiş olur.

Nasıl İşitme Kaybına Yol Açar? 
Otoskleroz hastalarında yeni kemik oluşumu sıklıkla stapes (üzengi) kemikçiğinin tabanına yerleşip onun hareket etmesini engeller ve iç kulağa ses iletiminde kayıp yapar. Bazen de iç kulak duvarında yerleşir. Her iki durumda da hastada  işitme kaybı gelişir.  

 
Nedeni Nedir? 
Otoskleroz hastalığının kesin nedeni bilinmemektedir. Hastaların bir kısmında ailesel (kalıtsal) geçiş söz konusudur.  

 
Belirtileri Nelerdir? 
Hastaların çoğunda yakınma yıllar içinde artan tek veya iki taraflı işitme kaybıdır. Kayıp yavaş gelişir ve hasta başlarda sadece hafif sesleri (fısıltı gibi) işitemediğini fark eder. Hastaların bir kısmı gürültülü ortamlarda karşılıklı konuşmaları daha iyi işittiğini ifade eder. Kulakta çınlama-uğultu diğer yakınmadır. Nadiren baş dönmesi veya hafif dengesizlik yakınmaları olabilir. Yakınmalar ergenlik, hamilelik gibi dönemler sonrası başlar ya da artış gösterir. Yavaş ilerlediğinden başlangıçta tek taraflı olan işitme kaybı tolere edilir. Hastalık içi kulağı tuttuğunda yakınmalar rahatsız edici ya da belirgin olur. Kadınlarda erkeklere göre daha sıktır. 

 
Tanısı Nasıl Konur? 
Hastanın bir Kulak Burun Boğaz hekimince yapılan muayenesinde kulak zarları genellikle normal görünümdedir. 
Diapozon adı verilen bir muayene aleti veya odyometri adı verilen ve özel cihazlarla, sesten yalıtılmış kabinlerde yapılan işitme ölçümleri tanının konulmasına yardımcı olur. Odyogram adı verilen işitme ölçüm sonucu ile hastalığın ameliyatla düzelecek safhaya gelip gelmediği de değerlendirilir. Timpanometri testi de tanıda yardımcıdır. 

 
Tedavisi Nasıl Yapılır? 
Otoskleroz hastalığında işitme kaybı belirli bir düzeye ulaşmışsa ameliyat etkili bir tedavi yöntemi halini alır. Otoskleroz hastalığı tedavisi için uygulanan ameliyata ‘stapedektomi’ ameliyatı denir. Genellikle ‘teflon piston’ diye bilinen bir protez, hareketsiz durumdaki üzengi kemikçiğinin yerine yerleştirilir. Özel beceri isteyen bu ameliyat, gelişmiş ameliyat mikroskopları kullanılarak bazen tercihe göre lazer yardımıyla yapılır. Operasyon genel anestezi veya lokal şartlarda yapılabilir. Operatörün tercihine göre genelde dikiş gerektirmeyen bir ameliyattır. Kendi uyguladığım yöntemde tüm operasyonu kulak kanalından kesi gerektirmeden yapmaktayım. Teknik olarak oldukça zor ama ehil ellerde o derece de başarılı bir operasyondur. 

İşitme kaybı hafifse, hasta ameliyatı kabul etmiyorsa, ya da çeşitli nedenlerle ameliyat için uygun değilse, ameliyat dışı tedavi seçeneği gündeme gelecektir. Bu durumda sesi yükselterek kulak kanalına ileten işitme cihazları yararlı olabilir. Ameliyat edilmeden izlenen hastalarda ilaç tedavisi uygulanabilir. Bu ilaçla hastalığın ilerlemesini yavaşlattığı düşünülmektedir. Ama sık tercih edilmez. Hastalığın belli dönemlerinde sadece izlem de yeterlidir. 

Ameliyat Sonrası Seyir Nasıldır? 

Ameliyat sonrası sorunsuz geçebilir. Baş dönmeleri olabilir. Eğer varsa gittikçe azalarak 7-10 gün kadar sürebilir. Bazen bulantı ve kusma da baş dönmesine eşlik eder. Ağrı nadiren olur ve hafiftir. İlk günlerde hasta yürürken yakınlarından destek alma gereksinimi duyabilir, araba kullanmak genellikle 2. haftadan sonra ve baş hareketleri ile oluşan baş dönmesinin tamamen düzelmesinin ardından düşünülmelidir. Uzun süren baş dönmeleri ve işitme sorunları olduğunda tekrar operasyonlar gerekebilir. 
 
Hastalara 2 ay kadar bir süre ağır bedensel iş yapmamaları, ağır yük kaldırmamaları, ıkınmamaları, basınç değişikliklerine maruz kalacakları uçak veya kara yolculukları yapmamaları öğütlenir. Tampon çıkartıldıktan sonra işitmede tam düzelme 2 ayı bulabilir. Başarılı bir ameliyatla işitmenin normal ve normale yakın olma olasılığı yüksektir. Bu 2 aylık dönem içinde hasta kulakta çıtırtı benzeri sesler duyabilme, sesler bozuk hoparlörden geliyor gibi metalik olarak algılanabilir. Yüksek seslerden duyulan rahatsızlık da ilk haftalarda hastaların sık dile getirdiği yakınmalardandır. 
 
Çoğu hasta 7-10 günden sonra işinin başına dönebilir. 
 
Ameliyatın Riskleri Nelerdir? 
Bir tedavi yönteminin istenmeyen, olumsuz sonuçlarına ‘komplikasyon’ adı verilir. Stapedektomi ameliyatının da oldukça nadir de olsa bazı komplikasyonları vardır.  
 
İhtimal sırasıyla dilde tat değişiklikleri oluşması, işitmenin düzelmemesi, kulak zarında delik oluşması, işitmenin daha kötüye gitmesi, baş dönmesi bu komplikasyonlar arasında sıralanabilir. Görülme oranları  %0,3-6 arasında olup oldukça düşük sıklıktadır. 

Sonuç olarak vücudun en küçük orta kulak kemikçiğinde mikroskobik düzeyde kireçlenme sonucu gittikçe artan öncelikle tek taraflı işitme kaybıyla ortaya çıkan bu hastalığın tedavisi kesisiz bir operasyonla mevcut olup yüz güldürücü sonuçlar rahatlıkla alınabilmektedir.