Dişeti hastalıklarının tedavileri ortasındaki en yaygın ve gözetici usuldür. Diş taşı paklığında tartar
ve plak olarak da isimlendirilen diş taşları uzaklaştırılır. Plak yapışkan bir husustur ve büyük çoğunluğu
bakterilerden oluşur. Plağın vakit içinde sertleşmesi ile diş taşları oluşur. Plak ve diş taşları, diş
yüzeyine bilhassa de dişeti sonunun altında bulunan kök yüzeyine tutunurlar. Plak pürüzlü yüzeye
tutunma eğiliminde olduğundan kök yüzeylerinin düzleştirilmesi gerekir. Bu süreçte tüm diş taşları
temizlenir ve kök yüzeyi üzerindeki düzensizlikler giderilir.
Ne Vakit Uygulanır?
Dişeti hastalığına neden olan plak ve diş taşlarının uzaklaştırılması için diş taşı paklığı ve kök yüzeyi
düzleştirme süreçleri yapılır. Hastalığın erken devirlerinde özellikler gingivitiste, durumun denetim altına
alınabilmesi için bu tedavi kafidir. Lakin ileri seviyedeki hadiselerde bu süreç tedavinin birinci basamağı
olabilir.
Uygulama Aşmaları Nelerdir?
Kimi hastalarda bu süreç rahatsızlık verebileceği için, bu hastalarda çalışılacak alana lokal anestezi
uygulanabilir. Diş taşı paklığı ve kök yüzeyi düzleştirmede ultrasonik aletler ve el aletleri kullanılır.
Ultrasonik aletler hava basıncı ya da elektrik ile çalışırlar. İki bileşenleri vardır. Birincisi nispeten keskin
olmayan metal bir uçtur. Bu uç yüksek frekansta titreşir ve diş üzerindeki plak ve diş taşlarını yüzeyden
uzaklaştırır. İkinci bileşen, su ile yıkama sistemidir ki metal ucun çalışırken soğuması ve dişten çıkan
artıkların uzaklaştırılmasına yardım eder. El aletleri keskin kenarlara sahiptir ve bu kenarlar dişe
yaslanarak diş yüzeyindeki diş taşları uzaklaştırılır.
Dişeti hatalığının erken periyotlarında (gingivitis) ya da daha ileri dişeti hastalığının ağzın bir kısmında
lokalize olduğu durumlarda (lokalize periodontitis) diş taşı paklığı ve kök yüzeyi düzleştirme ekseriyetle
tek bir randevuda bitirilir. Hastada periodontitis mevcutsa, tek çenenin bir yarısı tek randevuda tedavi
edilir. Bu nedenle tedavi dört seansta tamamlanır.
Tedavi Sonrası Yapılması Gerekenler Nelerdir?
Tedaviden iki üç gün sonra kaybolacak sıcak-soğuk hassasiyeti ve hafif ağrı olabilir. Ağrının ortadan
kaldırılması için ağrı kesiciler kullanılabilir. Diş taşı paklığı ve kök yüzeyi düzleştirmeden sonra bilhassa
oral hijyenin sağlanmasını zorlaştırılan ağrı olduğunda antiseptik ağız gargaraları kullanılabilir. Birebir
vakitte diş fırçalama ve diş ipi kullanımına da devam etmelisiniz. Diş taşı paklığı ve kök yüzeyi
düzleştirmeden sonraki birinci gün hafif seviyede kanama olabilir.
Riskleri Nelerdir?
Periodontitis tedavisinden sonra dişeti iltihabı azalır ve tıpkı vakitte bakteri plağının tutunmasına
yardımcı olan dişeti cepleri ortadan kalkar. Bu nedenle tedavi başarılı olursa dişetleri çekilir. Dişeti
çekilmesi ölçüsü, dişeti cebinin birinci derinliğine ve periodontitisin derecesine bağlıdır. Başarılı bir tedaviden
sonra, hastalığın derecesi ne kadar fazla ise dişeti çekilme ölçüsü da o kadar fazla olur. Sonuç olarak,
diş kökünün birtakım kısımları açığa çıkarak dişin daha uzun görünmesine ve soğuk-sıcağa daha hassas
olmasına neden olur. Kök yüzeyi çürüklerinden korunmak için âlâ bir ağız hijyeni ile diş doktorunuz
tarafından önerilen fluorid içerikli bir jeli kullanımı uygun olacaktır.
Gingivektomi ve Gingivoplasti
Nedir?
Gingivektomi, dişeti dokusunun cerrahi olarak uzaklaştırılması sürecidir. Gingivoplasti ise diş
etrafındaki sağlıklı dişeti dokularının şekillendirilmesidir. Bu süreçler diş etraf dokuları ve dişeti
hastalıkları konusunda uzmanlaşmış olan periodontistler tarafından gerçekleştirilir.
Nerelerde Kullanılır?
Gingivektomi dişeti hastalığının tedavisi için geliştirilmiş bir tedavidir. Günümüzde birebir vakitte estetik
düzenlemeler için de kullanılmaktadır.
Dişeti dokusunun uzaklaştırılması için iki neden vardır. Diş ile dişetleri ortasında oluşan dişeti ceplerinin
bulunması birinci nedendir. Bu alanlarda yemek artıklarının ve bakteri kolonilerinin birikmesi ile temizleme
zorluğu ortaya çıkar. Bu cepler yalnızca dişeti dokusu içeriyor ise gingivektomi ile uzaklaştırılabilirler.
Birtakım durumlarda diş etrafında çok fazla ölçüde dişeti olabilir. Bu da diş ve dişetinin pak tutulmasını
engelleyen bir durumdur. Birebir vakitte kozmetik bir sorundur. Önemli hadiselerde çiğneme ve konuşmayı
etkileyecek boyutta olabilmektedir. Epilepsi ilaçlarında olduğu üzere kimi ilaçlar çok dişeti büyümelerine
neden olabilmektedir. Bazen açık bir neden olmayabilir.
Gingivoplastinin yardımı ile tekrar şekillendirilen dişetleri daha doğal bir görünüme sahip olur. Genetik,
hastalık ya da travma nedeni ile hali bozuk ya da asimetrik dişetleri bu süreç ile düzeltilebilir. Bu süreç
tıpkı vakitte yalnızca kozmetik ihtiyaçlar nedeni ile de yapılabilir. Gingivoplasti çoklukla tek başına
uygulanır. Fakat birtakım durumlarda gingivektomiden ya da dişeti hududunda dişetine eklenen greft
uygulamasından sonra da uygulanabilmektedir.
Uygulama Nasıl Yapılır?
Periodontistiniz süreçten sonra ağız hijyeninin nasıl sağlanması gerektiği konusunda ve uygulanması
gereken başka prosedürler konusunda sizi süreç öncesinde bilgilendirecektir. Varolan dişeti ceplerinden
diş taşlarının uzaklaştırılması için diş taşı paklığı ve kök yüzeyi düzleştirme gerekebilir.
Gingivektomi ve gingivoplastiler çoklukla el aletleri ile yapılır. Fakat birebir vakitte elektro cerrahi aletleri,
laser ve/veya döner aletler ile de yapılabilmektedir.
Dişetlerinin uyuşturulması için lokal anestezi yapılır. Gingivektomi birkaç dakika sürebileceği üzere bir saat
de sürebilir. Müddetin uzunluğu kaldırılacak doku ölçüsüne bağlıdır. Gingivoplastiler ise birkaç dakika
sürmektedir.
Tedavi Sonrasında Yapılması Gerekenler
Gingivektomi ve gingivoplasti sonrasında dişetlerinin üzerine onları gözetici bir tip bandaj yerleştirilir. Bu
bandaj süreçten sonra 10 gün boyunca dişetleri üzerinde kalmalıdır. Bandajın diş etlerinizin üzerinde
bulunduğu bu 10 gün içinde yumuşak yiyecekler yenmeli, baharatlı ve kıtırlı yiyeceklerden uzak
durulmalıdır. Diş doktorunuz ya da periodondistiniz size ağrı kesici ilaç ile klorheksidinli ağız gargarası
tavsiye edecektir.
Düzgünleşme dönemi sırasında, ağız içi pak tutulmalıdır. Cerrahi alan içinde bulunan dişler, dişeti gözetici
bandaj üzerindeyken fırçalanmamalıdır. Lakin geri kalan tüm bölgelerdeki dişler fırçalanmalı ve diş ipi
kullanılmalıdır. Bandaj çıkarıldıktan sonraki müddette fırçalama ve diş ipi kullanımı sırasında güzelleşme
dokularındaki kanama olağandır. Süreçten 7-10 gün sonra bandaj çıkarılır. Üç ya da dört hafta içerisinde
dişetleri olağan görünümlerine kavuşur fakat dokunun tam olarak uygunlaşması için iki ya da üç aya muhtaçlık
vardır.
Riskleri Nelerdir?
Bu süreçler büyük bir risk taşımamaktadır. Seyrek de olsa kanama olabilir. Enfeksiyon riski de hayli
düşüktür. Birinci 24-48 saat içerisinde sızıntı halinde kanama görülebilir.
Yumuşak Doku Greftleri
Dişeti hastalığı (periodontal hastalık), fizikî travma ( sert kıllı diş fırçası ile çok sert ya da çok sık diş
fırçalama), dişlerin durumu ve yaşlanma nedeni ile dişeti çekilmeleri görülebilir. Dişeti çekilmesi önemli
boyutta ise diş köklerinin bir kısmı açığa çıkabilir. Bu durum sıcak-soğuk hassasiyeti yapabildiği üzere, kök
çürüklerine de neden olabilir. Tıpkı vakitte manzara açısından da sorun yaratabilir.
Yumuşak doku greftlerinde, ileride oluşabilecek çekilmeler önlemek için daha fazla dişeti dokusu bu
bölgelere eklenir. Bu sürecin yardımı ile ortaya çıkmış olan kök yüzeyi örtülenir ve hassasiyet durdurulur.
Tıpkı vakitte dişin görünümü de uygunlaştırılır. dişetleri çok ince yapıda olan şahısların dişeti çekilmesi
yaşama ihtimali hayli yüksektir. Bu bireylerde ileride yaşanabilecek sorunu engellemek için yumuşak
doku grefti uygulanabilir.
Dişeti Flep Cerrahisi
Nedir?
Dişeti flep cerrahisinde dişetleri dişlerden ayrılarak süreksiz olarak kıvrılır. Böylelikle diş tabibi diş kökünü ve
kemiği görebilir.
Hangi Durumlarda Kullanılır?
Dişeti flep cerrahisinin gayesi dişeti hastalığının (periodontitis) tedavi edilmesidir. Bu süreç orta ya da ileri
seviyede dişeti hastalığı olan şahıslara tavsiye edilir. Dişeti enfeksiyonu cerrahi olmayan bir usul ile
ortadan kaldırılamıyor ise dişeti flep cerrahisi kullanılır. Dişeti flep cerrahisi, öteki bir süreç olan kemik
cerrahisi ile birlikte de uygulanabilir.
Uygulama Nasıl Yapılır?
Öncelikle, dişler etrafındaki tüm plak ve diş taşları uzaklaştırılır ve ağız hijyeni güzelleştirilir. diş doktorunuz ya
da periodontistiniz genel sıhhatinizin ya da kullanıyor olduğunuz ilaçların cerrahi süreç yapılmasına müsaade
verip vermediğini denetim eder.
Bölge öncelikle lokal anestezi ile uyuşturulur. Dişetleri bir el alet yardımı ile dişlerden ayrılır. Böylelikle
periodontist köklere ve dişi destekleyen kemik dokusuna direkt olarak ulaşabilir. Sonra enfekte dokular
dişler arsından ve kemikteki deliklerden (defektler) uzaklaştırılır. diştaşı paklığı ve kök yüzeyi
düzleştirme süreçleri uygulanır. Kemikte defektler mevcutsa, kemikler tekrar şekillendirilerek
düzeltilebilirler. Bu süreç sırasında kemik köşeleri, Er:YAG laser ya da döner aletler kullanılarak
yumuşatılabilir.
Bu süreçlerden sonra, dişetleri yine dişler üzerindeki yerlerine yerleştirilerek dikişler ile sabitlenir.
Cerrahi alan dişetlerini hami bandaj ile örtülenir.
Tedavi Sonrasında Yapılması Gerekenler
Süreçten sonra, az da olsa rahatsızlık hissetmek mümkündür. Periodontist tarafından reçete edilen ağrı
kesiciler süreçten sonra kullanılabilir. Bu sizi rahat ettirecektir.
Cerrahi uygulanan alan güzelleşirken bu alanın olabildiğince pak tutulması çok değerlidir. Geri kalan
alanlardaki dişlerinizi fırçalamaya ve diş ipi kullanmaya devam etmeniz gerekmektedir. Periodontal
bandaj cerrahi alanın korunması için kullanıldıysa, plağın yumuşak bir biçimde dişlerden uzaklaştırılması
sağlanmalıdır. Periodontal cerrahi sonrasında çoklukla klorheksidinli antimikrobiyal ağız gargaraları
reçete edilir. Bu gargaralar plağın kaldırılmasını sağlamaz fakat bakterilerin ölmesine ve ağızdaki
güzelleşmeye yardımcı olur.
Az ölçüde şişlik oluşabilir. Bunu önleyebilmek için tedavi edilen alana ağız dışından (yüzden) buz
kompresi uygulanarak önlenebilir. Enfeksiyonun önlenmesi için, antibiyotikler reçete edilebilir. Tedavi
edilen alan 7-10 içinde periodontist tarafından denetim edilir.
Riskleri Nelerdir?
Cerrahi sonrasında az ölçüde kanama ve şişlik görülebilir. Tıpkı vakitte enfeksiyon gelişme riski de
mevcuttur. Cerrahi müdahale yapılan alanda vakit geçtikçe dişeti çekilmeleri görülebilir. Tedavi edilen
dişler sıcak ve soğuğa karşı daha hassas hale gelebilir. Tıpkı vakitte tedavi edilen alandaki kök yüzeyi
çürükleri daha fazla gelişme gösterebilir.