Bu yaşadığımız günleri yıllar önce filmlerde izlerdik. Aniden dünyanın alt üst olduğu, distopik bir aleme geçtiğimiz fantastik filmler vardı. İlk etapta o filmlerdeki distopik dünyayı hatırlatan sahneler oldu. Çin’de birkaç kişiye bulaşan virüsle başlayan sürecin kısa sürede tüm dünyaya yayılabileceğini, bu kadar etki altına alabileceğini ve sonrasında etkisinden uzun süre kurtulamayacağımızı insanlar düşünemedi.

“Çağımız bunu düşünemedi”

Çağımız bunu düşünemedi çünkü modern çağ her şeyi halledebilir, atlatabilir düşüncesi hakimdi. İlkel çağlarda böyle sorunlar olabilirdi fakat bir salgın modern çağda sorun yaratamazdı. Modern çağ insanı için bilimin, tıbbın, teknolojinin bu kadar ilerlemiş olduğu çağda bu bir handikap oluşturmaz diye düşünülüyordu. Öncelikle bu durum insanları psikolojik olarak etkiledi: İnsanlığın bu biçimde ilerleşim olduğu bir çağda böyle bir problemle karşılaşmak. ‘’Elden ne gelir ki’’ düşüncesi diğer çağlarda yaşayan insanlar için biraz daha kabul edilebilirdi. Vebayı, kolerayı öyle gördüler. Günümüz insanı bunu alt edememekle beraber şu anda yaşanan bu maske, sosyal mesafe vb. şeylerde “bu ne” şoku yaşadık. Yaşanılan ilk duygunun korkudan ziyade, şaşkınlık olduğu yadsınamaz bir gerçeklik. Hemen akabinde dünya güçlerinin bunu alt edebileceğini normal hayata bir an önce devam edileceği algıları vardı. Fakat maalesef böyle olmadı.

İtalya gibi sağlık altyapısına önem vermeyen bazı ülkelerde pandemi şokuyla beraber büyük bir kaos yaşandı. Türkiye için baktığımızda, virüs Türkiye sınırlarına girdiği ilk andan itibaren öncelikle bir sağduyu oluştu. Sağlık Bakanının olaya hâkim olması ve tedbirlerde İran gibi geç kalınmadığında bir karışıklık yaşamadık. İlaçların stoklarda hazır olması, yeni hastanelerin hemen açılması burada büyük bir etki oldu. Gerekli tedbirler alınırken iletişim, ilişki babında toplumsal özelliğimiz olan sıcak ve iç içe yapımızı o soğuk mesafeye sokmak yıpratıcı bir gerçeklik oldu. Çünkü biz samimiyeti, yüz yüze olmayı seviyoruz. Hali hazırda yaptığımız gelen misafire kolonya tutmak, dışardan geldiğimizde ellerimizi yıkamak, yemekten önce ve sonra ellerimizi yıkamak gibi alışkanlıklarımızı tekrar bir yüksek sesle hatırladık.

“İnsanlar korku ile kontrol altına alınır”

Korku insanı koruyan çok gerekli bir duygu. İnsanın can güvenliğini sağlayan temel duygulardan biri. Korku olmasaydı biz kendimizi korumayı öğrenemezdik. Korku belli bir desibelde öğrenmeyi sağlıyor. Yoksa her şey her seferinde sil baştan olurdu. Bu durumda korkuları fobilerden ayırmak gerekiyor. Korku insanların tedbirler almasında ve bazı durumlarda duruşunu göstermesine sebep olan bir duygudur. Fakat korku genel anlamda bir algı olarak kullanıldığında ve korkutma yöntemi kaygıya dönüşür. Kaygılı ve endişeli bir duruma dönüşür. Korku dünya tarihi boyunca sıklıkla denetim amaçlı kullanılmıştır. İnsanlar korku ile kontrol altına alınır. Günümüzde ise insanlar bilgi ile kendini kontrol edebilir, içselleştirebilir bir yöne doğru yol alıyoruz. Korku üzerinden değil de bunun daha içselleştirilip tedbirlerin bu şekilde alınması isteniyor. Kendi sağlığımızı da karşımızdakinin sağlığını da riske atmayacak bir yaşam biçimini benimsiyorsak artık korkuyu kontrol edebiliyor hale gelmiş oluruz.  Şu an en ufak hapşırmamızda bile acaba diyoruz. Çünkü görünmeyen, havada uçuşan, pek bilinmeyen bir şeyden bahsediyoruz. Doktorların yorumu ile hastalanan kişiler üzerinden bir veri tabanı oluşturuldu. Geçmişi olmayan bir şeyle karşı karşıyayız. İnsan doğası gereği bilmediği bir şeyden korkar.

‘’Korkusuz korkak’’ diye bir tabirimiz var bilirsiniz. Bu tabiri yaşanılan süreç üzerinden yorumlayalım.

Yadsıma. Yadsıma bir savunma mekanizmasıdır. İçinizde müthiş bir korku duyarsınız, konuyla ilgili sorularınız vardır. Aslında o sizi içinize hapsetmiştir. Bununla baş edebilmek için bir savunma mekanizması ortaya koyarsınız. Nasıl vücudumuz bir virüsle karşı karşıya kaldığı zaman direnç gösterirse, psişe de herhangi bir durum karşısında kendini savunmaya böyle alır. Ama bu savunma mekanizmalarını çok kullanmak veya yaşam kalitesini etkileyecek şekilde kullanmak zarar vericidir. Belli bir miktar endişe gereklidir. Gamsız baykuş gibi dalda oturup etrafa bakmak olmaz. Minik bir endişeden bahsediyorum. O insana bir düşünce kanalı açar. Konu hakkında düşünmeyi sağlar. Hiç önemsemediğin ya da endişelenmediğin şeyi niye düşünesin ki. Ama bu endişe seni hapsettiğin de avucunun içinde olması gerekirken başının üstündeyse, bu durumla ilgili bazı savunmalar gerçekleştirirsin. Sistemini bozacak ya da yadsıyarak “Yok öyle bir şey canım bunlar hep Amerikan oyunu…” diyerek kendini sakinleştirmeye çalışırsın. Bu kendini kandırmak gibi fakat o insanın iç dünyasında endişe insanı o kadar elinin altına almış ki yadsıma yaparak sistemini korumaya çalışıyor. Başka biri de entelektüalizm yapabilir. Konuyla ilgili çok okuma yapar, açık oturumları izler. Bu da bir baş etme durumudur.

“Sadece acı ile kalmasın”

 Son olarak virüse yakalanmış veya yakalanma ihtimali olan kişilere en az hasarla atlatmak için şunlar önerilebilir.

Buradan ne gördüler? İçlerine baktıklarında bu onlara ne gösterdi? Bunu atlattıktan sonra hayatlarını bir tartıya koydular mı? Bundan sonrası için kendilerine bir füzyon açıldı mı? Bir feraset kapısı açıldı mı yoksa bu sadece bir ağıt mı oldu? Sadece geçirdiği bir acı mı oldu? Bazı şeyler yaşanır sadece acı olur. Acı olarak yaşanır kalır. İnsanoğlu yaşadıkları şeyler içerisinde yalnızca acısını alıp çıkmamalı. Acıyla beraber kendine bir kapı açmalı. Negatif olan durum bile o insana bir artı getirmeli. O artı geldi mi,gelmedi mi? Acziyetini gördü mü? Nurallah Genç der ki “Acziyet kudrettir.”

Son olarak kendi sürecimden bahsederek öneride bulunmuş olmak isterim. Martın son günlerinde bir intifa kaybetmeye başladım. Sonra hastanede sürecim başladı. İlk geçirenlerden olduğum için -doktorların bile şaşkın olduğu bir zamanda- evde tedavi durumum pek olmadı.  Hastalandığım dönem için bir İspanya tatili planlamıştım ama İspanya yerine hastanede kendimle kaldım. Oda da yatak vardı, ilaçlar vardı bir de ben vardım. Arada hemşireler ve doktorların bir uzaylı kıyafetleri ile girip çıktığı oluyordu. Hemşirelerin falan tek gözlerini görüyorsunuz. O dönemde acziyetimi şöyle düşündüm: Tatilde özgürce gezecekken şimdi hastane odasında yatıyor ve tuvalete gidebildiği için şükrediyor. Makineye bağlanmadığı için, ayağa kalkıp kendi ihtiyacını kendi görebildiği için şükrediyor. Ben Barcelona’ya kendimle ilgilenebilmek için gidecektim ben o beş gün hastane odasında kendimle ilgilendim.  Belki hayatımda ilgilenmediğim kadar kendi

Acı hayatımızın olmazsa olmazı ama bazı acılar vücudumuza ve ruhumuza yapışıp kalıyor,bir köz gibi canımızı yakıyor ve ruhumuzu acıtıyor.Bazen de bu acılar hayatımız boyunca bize yolculuğumuza bir anlam katıyor. Psikolojik travma genelde 3 şekilde oluşur.

1 ) Doğa eliyle oluşan travmalar :

Depremler, sel felaketleri , virüsler , salgın hastalıklar , büyük çaplı yangınlar, deniz felaketleri ve yanar dağlar

2) İnsan eliyle yapılan travmalar :

Şiddet, taciz, şantaj, ölüm tehdidi , savaş, göç ve zorunlu göç

3)Hem doğadan hem insandan oluşan travmalar :

Doğadan gelen depremler insanların ihmaliyle yapılan binaları yıkar . Canlılardan gelen virüsler insan ihmaliyle yayılabilir  bu da  daha karmaşık travmalara yol açabilir.

   Psikolojik travmanın insanlardaki etkileri :

   İnsan zihni ve bedeni, ciddi bir stresle karşı karşıya gelir.

Travmatik olayı tekrar tekrar yaşarmış gibi olmak travmatik olaydan sonra diken üstündeymişiz hissi, olayı belli yönlerinden ( renk , koku, şekil , zaman) gibi ayrıntılarından kaçınırız.Travmatik olay bedende çeşitli ağrılara acılara yol açar.

Psikolojik travmanın insandan götürdükleri:

1) hayata ve insanlara olan inanç kişinin kendisiyle ve değerleriyle kuracağı bağın kaybı   

temel duygular;

-anlam duygusu

-kontrol duygusu

Anlam kontrol ve bağ kurma 

   Psikolojik travmanın öncesinde kişi daha doğal koşullarda yaşamaktadır. Fakat travmatik olayın etkisiyle kişinin kendisiyle geçmişiyle çevresiyle ve geleceğiyle ilgili daha olumsuz anlamlar kurmaya başlamaktadır.

1) Travmatik olay ( cinsel taciz, ölüm , öldürülme , sömürülme ) ne kadar yakınımızdan gelirse ( anne baba kardeş yakın  akraba komşu öğretmen )bu olayın etkileri o kadar yüksek olur kişinin anlam duygusu o derecede bozulur artık dünyaya duyduğu derin güven sanki saf dışı kalmıştır.

2) Travmatik olay ne kadar büyükse kişinin psikolojik kaybıda o denli yüksek olur 

3) Travmatik olay ne kadar erken yaşta başladıysa  kişiliğe o denli sirayet eder.

4) Birden fazla travmatik olay yaşamış kişi içsel güçlerinden faydalanmakta o kadar zorlanabilir.

5) Travmatik olay veya olaylar silsilesi ne denli sürekliyse etkiside o şekilde yüksek olacaktır. 

Kontrol duygusu

  Kişi travma öncesi etkenlere bağlı olacak bir şekilde  belli oranda bir kontrol sahibidir.Travmatik olay beyinde canlıdır dolayısıyla kişi her an tehdit korkusu altındaymış gibi yaşar ve böylece hayatı üzerindeki koruyucu ve kollayıcı yönetme duygusu elinde olmadan kısıtlanır.

Bağ kurma

   İnsan psikolojisinde bağ kurmanın  bağlanmanın tartışmasız bir yeri   vardır .Kişinin yaşadığı dönem kültür aile değerleri inanç sistemleri ;annesi babası kardeşler ve çevresinde bağ kurmadan yaşayacak bir varlık değildir. Travmatik olay kişinin bağ kurma deneyimini zarara uğratır hayatına yön vermek için gerekli olan ilişkisel bağları yaşamakta ve yön vermekte zorlanır.

    psikolojik travma nasıl ki hayatımızı bir parçasıysa bu tramvatik etkilere çare aramakta hayatımızın ve insanlığın bir parçası olmuştur. Travmatik olay unutulmasa bile insanda yarattığı psikolojik etkiler minimize edilieblir. Travmatik olaya karşı pozisyonumuzu değiştirebiliriz.

    Travmatik  olayın yarattığı çaresizlik umutsuzluk acı atmosferinin esiri olmak zorunda değiliz .Çünkü insan anlamlarıyla yaralanır ve anlamlarında şifa bulur.

    Psikolojik travmanın gözle görülebilir ve sinsi etkileri gözden kaçmayacak şekilde değerlendirilmelidir.

     Travmalarıyla helalleşen kişiler, kendileriyle çevreleriyle ve yakınlarıyla daha derin  samimi ve tutarlı bağlar kurabilirler.

Nefes darlığı

Çabuk yorulma

Çarpıntı

Ritim bozukluğu

Göğüs ağrısı

Ani bayılma

Aort Kapak Hastalığının Tanısı

Aort kapak hastalığı için kesin teşhiste uygulanması gereken tetkik kalbin ultrasonunun yani ekokardiyografisinin yapılmasıdır.

Aort Kapak Hastalığı Nedenleri

Aort kapak hastalıkları şu nedenlerle ortaya çıkabilmektedir.

Aort kapağın doğuştan iki yaprakçıklı olması

Aort kapağın romatizmal olarak sonradan kireçlenmesi

Bağ dokusu yetmezliği sonucu doğuştan olmuş olan ve ileri yaşlarda kendini gösteren kapakçıktaki geriye kaçırma, kapanamama bozukluğunun ortaya çıkmasıdır.

Aort Kapak Hastalığı Belirtileri

Aort kapak hastalığı sinsice ilerleyen bir hastalıktır. Aort kapak hastalıklarında darlık ya da yetmezliğe bağlı olarak ortaya çıkan belirtiler şunlardır:

Nefes darlığı

Çabuk yorulma

Çarpıntı

Ritim bozukluğu

Göğüs ağrısı

Ani bayılma

Aort Kapak Hastalığı Tedavi Sistemleri

Kireçlenme sonucu darlık oluşabileceği üzere bazen bağ dokusu bozukluğu sonucu oluşan yetmezlikte ise kalbi ileri derece büyütür. Hem darlık hem yetmezlik kalbin sol tarafını büyüteceği üzere önü tıkalı olan bir kalbin çalışma bozukluğu sonucu, büyümesi sonucu kalp kasının gücü azalır. Şayet müddet çok gecikirse vaktinde müdahale edilmezse, vaktinde ameliyat edilmezse kalp büyümesi kardiyomiyopati denilen kalbin kasılma bozukluğunun ileri derecede olması safhasına gelir ki hasta ondan sonraki ameliyatı çok yüksek riskli oluşur. Kalp kasının kalınlaşmaması, kalbin büyümemesi birinci derecede kıymetli kriterdir.

Aort kapak hastalıklarının tedavisinde ileri tekniklerle kimi vakit kalp kapakçığı tamir edilir kimi vakit da büsbütün değiştirilir. Bu da minimal invaziv cerrahi tekniklerle, yandan, kol altından küçük kesiyle 4 santimlik bir kesiyle yahut akciğerleri berbatsa önden tekrar 4-5 santimlik küçük bir kesiyle kalp kapakçığı tamir yahut değiştirme süreci yapılır. Değerli olan vaktinde müdahaledir, vaktinde tespittir ve kalbi ileri derecede büyütmemesidir.

Aort Kapak Tamiri

Hastanın aort kapağındaki sorunun giderilmesinde şayet kapağın durumu uygunsa öncelikle tamirin tercih edilmesi gerekir. Zira hastanın kendi kapağıyla hayatına devam etmesi yapay kalp kapağı ile değiştirilmesinden daha düzgündür. Aort kapaktaki bozuklukların ileri derece olmadığı durumlarda aort kapak onarılarak tedavi edilmesi sağlanır. Aort kapak tamirinin uygulanabilmesi için kalp kapakçık yapraklarının sistemli olması, kalp kapakçığı kaçağıyla birlikte darlığının olmaması, kapakçık üzerinde rastgele bir pıhtı yahut pürüz olmaması, kapakçık yapraklarının birbirine rahatlıkla yaklaşabiliyor olması yahut darlığının açılabildiğinde geriye kaçak yapmıyor olması gerekmektedir.

Aort Kapak Değişimi

Aort kapak değişimi, hastanın aort kapaktaki darlık ve yetmezlik sorununda tamir ile giderilemeyen durumlarda uygulanan, aort kapağın biyolojik ya da mekanik yapay kapakçıklarla değiştirilmesidir. Kalp kapaklarında ileri derecede geriye kaçırma yahut ileri derecede darlık, bazen ikisinin birlikte olması, kapağın ileri derecede kireçlenmesi, kapak önünde pıhtı olması, kalp ritminde bozukluk olması üzere durumlarda kapağı değiştirmek gerekebilir.

Aort Kapak Ameliyatından Sonra Dikkat Edilmesi Gerekenler

Aort kapak değişiminden sonra en kıymetli bahislerden biri, hastaların tabip tarafından tavsiye edildiği halde kan sulandırıcı ilaçların sistemli olarak kullanmalarıdır. Biyolojik kapak değişiminde kan sulandırıcı ilaç kullanımı 3 ay iken mekanik kapak değişiminde hastaların ömür uzunluğu kan sulandırıcı ilacı kullanmaları gerekir. Bunun yanında hastanın enfeksiyonlardan korunması son derece değerlidir. Diğer bir hastalıktan ötürü olabilecek cerrahi müdahaleler üzere durumlarda hastanın kalp hekimiyle bağlantıya geçmesi ve enfeksiyona karşı önleyici önlemler alınması değerlidir. Bununla birlikte hasta, kalp ve kalp kapağının takip edildiği doktor denetimleri sistemli olarak yapılmalıdır.

Aort kapak hastalıkları kalbin büyümesine neden olduğundan ötürü erken teşhis ve tedavisi son derece değerlidir.