ROMATOİD ARTRİT REHABİLİTASYONU

Romatoid artrit (RA), temel olarak eklemleri tutan, kronik enflamatuar bir hastalıktır. RA tedavisinde maksat düşük hastalık aktivasyonu ve işlevsel düzelme sağlanması ve yapısal hasarın önlenmesidir. RA’da ilaç tedavisi planlanırken hastalık aktivitesi, hastalığın seyrini etkileyen faktörler, ek hastalık varlığı ve güvenlik göz önünde bulundurulmalıdır.

İlaç tedavisi olarak metotreksat (MTX) tek başına ya da öteki hastalık modifiye edici ilaçlarla birlikte kullanımı birinci basamak tedavidir. MTX kontrendike ise sülfosalazin yahut leflunamid kullanılabilir. Bu tedavilere cevap yoksa biyolojik ilaçlar başlanması gerekebilir.

Rehabilitasyonunda genel prensipler hasta eğitimi, işlevsel durumun korunması yahut daha düzgüne götürülmesi, özürlülüğün önlenmesi ve hayat kalitesinin artırılmasıdır.

RA’da yüksek hastalık aktivitesi, hareketsizlik ve kas metabolizmasındaki değişiklikler sonucu kas kuvvetsizliği ve kas kütlesinde kayıp gözlenir. İdman programı ile eklem hareket açıklığının korunması yahut artırılması, kas gücü ve dayanıklılığını artırılması, eklem işlevinin artırılması ve aerobik kapasitenin artırılması amaçlanır.

RA’lı hastalarda splint yahut ortezle eklem işlevsel konumda tutularak ağrının ve şişliğin azaltılması, deformitelerin önlenmesi yahut giderilmesi amaçlanır.

Günlük ömür aktivitelerinin devam ettirilebilmesi için kullanılan yardımcı aygıtlar hastanın işlevsel seviyesini artırmaya, eklemlere binen yükü azaltmaya ve hastanın toplum içinde bağımsız bir pozisyona gelmesine yardımcı olur.

Eklemlerdeki ağrı ve şişliği azaltmak için soğuk uygulama tercih edilir. Sıcak uygulama sistemik hastalık aktivitesi denetim altına alınan hastalarda kas gerginliği ve ağrıyı azaltabilir. Ağrıya yönelik TENS tedavisi tesirli olabilir. El kaslarının erimesinde elektrik stimülasyonu el kavrama kuvvetini artırmada ve işlevleri güzelleştirmede tesirli olabilir. Düşük güçlü lazer tedavisi ağrı ve sabah tutukluğunu azaltmada kullanılabilir.

ANKİLOZAN SPONDİLİT REHABİLİTASYONU

Ankilozan spondilit (AS) karakteristik olarak omurgayı tutan, ileri derecede yapısal hasara, işlevsel kayba ve ömür kalitesinde azalmaya neden olabilen kronik bir hastalıktır.

AS tedavisinde birinci basamak tedavi steroid olmayan anti enflamatuar ilaçların başlanmasıdır.

AS’nin ilaç dışı tedavisinde fizyoterapi ve rehabilitasyonun yeri ve değeri büyüktür. AS rehabilitasyonunda genel gayeler; ağrıyı azaltmak, kas gücü ve dayanıklılığını artırmak, dengeyi ve fizikî kondisyonu artırmak, eklem deformitelerini en aza indirmektir.

Hastalar bilhassa erken devirde hastalık hakkında bilgilendirilmeli, uygun postürü müdafaa, alçak yastıkta ve uygun yatakta ahenge, uzun mühlet öne eğilerek iş yapmama, günlük sistemli antrenman yapma konusunda eğitilmelidir.

Günlük idmanlar dışında, yüzme, aerobik kapasite ve akciğer işlevlerini olumlu tesirler. Sportif aktiviteler işlevsel kapasiteyi artırır, eklem hareket açıklığının devamını sağlar, kas dayanıklılığını artırır.

Bilhassa tendon yapışma yerlerindeki iltihaplanmalarda, eklem etrafının hassasiyeti ve eklem kapsül gerginliği göz önüne alınarak germe ve dayanıklılık idmanlarında çok ağrı ve yaralanmalara karşı dikkat edilmelidir.

Antrenman tedavisinden evvel toleransı artırmak ve semptomları azaltmak maksadıyla sıcak tedavi ve elektroterapi uygulamaları yapılabilir.

Ozon Tedavisi Nedir?

Ozon (O3) 3 atomlu bir molekül olup, O2’nin kimyasal kuzenidir. Doğal etrafımızda var olan ozonu çoklukla bizi atmosferdeki ziyanlı UV ışınlarından koruyan özelliği ile tanırız. Halbuki ozon bizi yalnızca UV ışınlarından korumakla kalmaz; başka pek çok alanda ömür kalitemizi yükseltebilir. Ozon tedavisi, tıbbi ozon gazı kullanılarak kimi hastalıkların tedavi edilmesidir.

Ozon Nasıl Tesir Eder?

Medikal ozon gazı bedene uygulandıktan sonra çok süratli bir formda çözünerek, bedende tesirini gösteren kimyasal moleküllere ayrılır. Bu kimyasal moleküller dokular üzerinde akut ( ağrıda azalma, kas gevşemesi, rahatlama hissi) ve kronik tesirlerini ( deveranın düzenlenmesi, doku beslenmesinde artma, kanlanma ve oksijenizasyon artışı, doku ve hücrelerde yenilenme, yara uygunlaşması gibi) gösterirler. Ozon gazı bedene verildikten sonra artık gaz halinde değildir, yani bedende ozon gazı yoktur.

Ozon Uygulama Yolları Nelerdir?

Medikal Ozon uygulamasında ozon gazı bedene kandan infüzyon halinde ( sistemik uygulama) ve lokal enjeksiyonlar halinde ağrılı ya da lezyonun bulunduğu kas-eklem bölgesine direkt enjeksiyon formunda uygulanabilir. Kandan yapılan uygulamalarda, hastanın damar yolu açılır, 100 cc hasta kanı kan torbasına alınır. Kan torbasına 100 cc kadar aşikâr dozlarda ozon uygulaması yapıldıktan sonra, ozonlanmış hasta kanı 20-30 dk’lık müddetlerde hastaya tekrar damar yoluyla infüzyon tedavisi formunda geri verilir. Lokal uygulamalarda; kireçlenmelerde eklem içine, bel ve boyun fıtıklarında kas ve hudut dokusu etrafına, ağrılı kas noktalarına, tendon ve ligament hasarlarında tendon etrafına ozon ile muhakkak dozlarda enjeksiyon uygulaması yapılabilmektedir.

Ozon Tedavisi Ne Kadar Sıklıkta Uygulanır?

Hem sistemik hem de lokal ozon uygulamalarında ozon seansları haftada 1-2 seans, toplamda hastalığa ve müddetine bağlı olarak ortalama 10-15 seans olacak biçimde uygulanmaktadır.

Ozon Tedavisinin Yan Tesirleri Nelerdir?

Alman Ozon Birliği tarafından yaklaşık 5 milyon kadar ozon uygulaması geriye dönük olarak incelenmiş ve yan tesir oranı 1 milyonda 7 olarak bulunmuştur.Yan tesirlerin nedenleri ekseriyetle yanlış uygulama tekniği ve ozon dozunun çok yüksek uygulanması olarak tespit edilmiştir. Ozon gazı direkt solunduğunda akciğerler üzerinde toksik tesirlidir. Damar içine direkt enjeksiyon biçiminde yapılan ozon uygulamalarında yüksek doz ozon kullanılması ya da ozonun süratli uygulanmasında emboli riski bulunmaktadır. Ozon kanserojen tesirli değildir ve kanser tedavisinde de yardımcı tedavi casusu olarak kullanılabilmektedir.

Ozon Tedavisi Kimlerde Uygulanmaz?

• • Akut kanamalı hastalıklarda,

• • Favizm hastalığında ( Glukoz 6 fosfat dehidrogenaz eksikliği),

• • Gebelik ( Bilhassa birinci trimestr),

• • Hipertiroidizm tablosunda,

• • Önemli Kan pıhtılaşma bozukluğu olan hastalarda,

• • Organ transplantasyonu yapılanlarda,

• • Terminal periyot kronik hastalıklarda ve kanser hastalarında.

Bronşektazi nedir?

Bronşun kalıcı genişlemesine bronşektazi denir. Bronşektazilerde genellikle bronş duvarı harabiyeti de vardır. Bronşektazinin silindirik, kistik, varikoz gibi tipleri vardır.

Bronşektazinin nedeni nedir?

Bronşektazi daha çok çocukluk çağında geçirilen (ağır) akciğer enfeksiyonları sonrasında ortaya çıkar. Kistik fibrozis denilen akciğerlerde tekrarlayan enfeksiyonlar neticesinde oluşan bronşektazilerle karakterize olan hastalık genetik bir bozukluk sonucu ortaya çıkar. Akciğerlerdeki seyri kistik fibrozis dışı bronşektazileden farklı seyrettiğinden ve kistik fibrozis yalnızca akciğerleri etkilemeyip, karaciğer pankreas, over gibi organları etkileyebildiğinden bronşektazi başlığı altında değil ayrıca değerlendirilmesi gereken bir hastalıktır. Bronşektazi tek başına bir hastalık olmaktan daha çok akciğerlerde ortaya çıkan ağır ya da tekrarlayan enfeksiyonların bir sonucudur. Bu durumun istisnası konjenital bronşektaziler sayılabilir. Konjenital bronşektazilerde bronş duvarında kıkırdak gelişimi sorunları olabilmektedir.

Bronşektazinin semptomları nelerdir?

En sık görülen semptomu balgam ve öksürüktür, bazen kanlı balgam (hemoptizi) da olabilir. Bronşektazisi görece yaygın olan hastalar özellikle kış mevsiminde enfeksiyonlardan dolayı fazla miktarda balgam çıkarabilirler. Bronşektazinin yeri ve yaygınlığı çok önemlidir. Lokalize bronşektaziler karinanın alt tarafındaysalar sekresyonlardan dolayı sık sık enfekte olabilirler. Üst loblarda olan bronşektaziler daha çok akciğer tüberkülozu sekeli olarak değerlendirilebilirler. Genelikle enfekte olmazlar. Pulmoner sekestrasyon denilen anomalilerde de bronşektaziler gözlenebilir. Bu hastalarda masif yani ağır hemoptiziler olabilir ve bu durum bazen ölümle sonuçlanabilir. Yaygın bronşektazi varsa kistik fibrozis, immün yetmezlik, diffüz panbronşiyolit gibi hastalıklar araştırılmalıdır.

Bronşektazi tanısı nasıl konulur?

Bronşektazi ileri düzeyde ya da yaygın değilse genellikle akciğer grafisinde görülmez. Oskültasyonda orta raller duyulabilir. Dinleme bulgusunun olması bronşektaziden kuşkulandırır.

Bronşektazi tanısı eskiden bronkografi ile konulurken günümüzde seçkin tanı yöntemi toraks HRCT’dir (yüksek çözünürlüklü bilgisayarlı tomografi).

Bronşektazinin tedavisi var mıdır?

Bronşektaziyi düzelten yaninormal bronş haline getiren bir tedavi yoktur. Öksürük, balgam, nefes darlığı gibi belirtileri olan bronşektazili hastalar öncelikle ilaç tedavisi (antibiyotik, mukolitik, ekspektoran, inhaler ilaçlar gibi) ile tedavi edilirler. İlaç tedavisi ile klinik iyileşme sağlanabilir ancak bronşektazi düzelmez. Bir süre sonra bronşektazi tekrar enfekte olabilir ve hastaların belirtileri tekrar ortaya çıkabilir. Bu tür hastalar grip ve zatürre aşılarından fayda görebilirler. Bronşektazi tek taraflıysa ve uygun medikal tedaviye rağmen tekrarlayan hemoptizi ya da bronşektazik alanlar sık sık enfekte oluyorsa operasyon seçeneği göz önünde bulundurulur. Yani bronşektazi olan akciğer alanı rezeke edilebilir (ameliyatla alınabilir). Operasyon dışında, hemopizi için bronşiyal arter embolizasyonu, enfeksiyon için akılcı antibiyotik kullanımı diğer seçenekler olarak düşünülebilir. Bilateral (iki taraflı) bronşektazilerde operasyon seçeneği neredeyse yoktur. Bronşektazili bir hastada bronşektazi nedeni olarak altta yatan bir hastalık saptanırsa, o hastalıkla ilgili önlemler alınır. Örneğin immün globulin yetersizliği saptanırsa, immün globulin replasmanı yapılır, gereken durumlarda antibiyoterapi ve eşlik eden diğer durumların tedavisi yapılır.