Rubik Küp Metaforu Üzerinden Problemlere Bulmaca Olarak Bakmak - Doktor Makaleleri
Bize ile Bağlan
All On Four İmplant Tedavisi

Psikolog

Rubik Küp Metaforu Üzerinden Problemlere Bulmaca Olarak Bakmak

Rubik küp 1974 yılında Macar heykeltıraş ve mimar Erno Rubik tarafından icat edilmiştir. İcat edilme gayesi büsbütün bir zeka bulmacası tipi …

Yayınlanan

üzerinde

Rubik küp 1974 yılında Macar heykeltıraş ve mimar Erno Rubik tarafından icat edilmiştir. İcat edilme gayesi büsbütün bir zeka bulmacası tipi yaratmak olan Rubik küp, bu yapıtta bir metafor olarak kullanılmıştır. Ne yazık ki, sanatkarın yorumuna ulaşamamakla birlikte çeşitli takma isimlerle yorumlarını yazan bir sürü sanatsever olduğunu memnunlukla belirtmeliyim. Sanatın içimizdekileri bazen süsleyerek, bazen de olduğu üzere aktarabilmenin en hoş yollarından biri olduğunu düşünmekle birlikte , “gizli olanın” açığa çıkabileceği bir alan olarak da görüyorum. Üzerine konuşacağımız ve yorumlamaya hakikaten çok açık olan bu sanat yapıtının sahibini ne yazık ki bulamadım. Şayet bulursanız yahut biliyorsanız toplumsal medya üzerinden ulaşırsanız şad olurum.

Rubik küp bir oyuncak olmanın dışında bizlere; karmaşıklığı, tahlil arayışını, sabrı, sabırsızlığı, imkansızlığa olan inancı, kişiliği, parça-bütün ilgisini, dış etkenleri anımsatıyor olabilir. Siz bedelli okuyucudan öncelikle bu sanat yapıtına ağırlaşarak bakmanızı rica ediyorum.

Kendi içinizde manası hakkında yorum yapabilir, düşünebilir yahut salt gözden geçirebilirsiniz…

Yapıtta öncelikle göze çarpan bir rubik küp görüyoruz. Sonrasında dikkatimizi rubik küp üzerinde bulunan gözler, dudak, kulak ve burun çekiyor. Pekala ya eller? Eller kime ilişkin? Şayet mümkünse tekrar dönüp bakabilir misiniz?

Muhtemelen iki temel görüş olacağını iddia ederek devam ediyorum.

  • Yapıttaki yüzün sahibinin iki eli ve geriye kalan 3 el (O ellerin kime ilişkin olduğu hakkındaki yanıtlarınız iddia edemeyeceğim kadar çok, pahalı ve çeşitli manalar içerebilir. Bu yüzden yorum katmadan devam ediyorum.)

  • Yapıttaki yüz ve geriye kalan, yüze ilişkin olmayan 5 el. (Beş elin yüzün sahibi dısında kime ilişkin olduğu hakkındaki yanıtlarınız iddia edemeyeceğim kadar çok, kıymetli ve çeşitli manalar içerebilir. Bu yüzden yorum katmadan devam ediyorum.)

Yapıtı ayrıntılıca incelediğimize nazaran, öncelikle yapıta takma isimleri ile yorum yapmış bireylerin yorumlarını sizlere aktarmak isterim sevgili okuyucu. Yaratılışımız gereği eşsiz yorumlar yapmaya elverişliyiz. Bu yüzden her bir yorumu dikkatle ve yapıtla bağdaştırarak okumanızı tavsiye ederim. Ortak paydada buluştuğunuz yorumcular olabilir. Tıpkı görüşte olduğunuz yorumcular varsa ilişiklik hissetmek âlâ gelebilir yahut farklı görüşteyseniz yorumları okuyup diğer bakış açılarından bakmak esnek ve yeni görüşlere açık hissettirebilir.

Yorumlar

Her yorum farklı bir bakış açısını bize sunuyor…

‘Kendinizi anlamaya başladığınızda, öteki her şey yerine oturacaktır.’ Roccio Saldana

‘Kişinin zihninin karmaşıklığını okumak, bir rubik küpün algoritması kadar baş karıştırıcıdır.’ Toyamon Lulu

‘Bilinmeyen bir yüz, karıştırılmış bir rubik küp üzeredir. Çözmeye nereden başlayacağınızı bilemezsiniz.’ Nidhi Garg Kansal

‘İş, aile ya da arkadaşlar üzere çeşitli nedenlerle farklı şapkalar taktığım için… Herkes benim bütünümün farklı bir versiyonunu görüyor.’ Dionne

‘Zihin gözü ve vaktin elleri, bir küpün asla yalnızca bir kare olamayacağını bilir.’ Laksmi Nair

‘Tıpkı bir rubik küp üzere, yüzüm gerçek rengini gösterene kadar başımı döndürdü. ‘ Araliza Arias

‘İnsanlar vizyonunuzu yanlış hizalasa ve gerçeği palavraya çevirse bile sözlerinizi hareketlerinizle bir tutun.’ Sweta Panigrahi

(Hizalamak ve çevirmek sözleriyle birlikte yapıtta bulunan rubik küp’e atıfta bulunmuştur.)

‘Zihnimizin kendini keşfetmesi rubik küpü üzeredir. Her bükülme ve dönüş, bizi şahsî gelişim ve öğrenmeye hakikat öbür bir düzeye getirecektir.’ Judy Soh

‘Bazen başımızı karıştıran şey kendimizdir, kendimizi hakikat perspektifte düzeltmemiz ve hizalamamız gerekir.’ Matthew Diengdoh

‘Kimin yardımcı olduğunu ve bizi hakikat görmekten kimin alıkoyduğunu bilmek bazen zordur.’ Felicia Renteria-Holmes

‘Zihnimiz, çok düşünme ve kuşkulardan oluşan bir örümcek ağıdır. Zihinsel huzurumuzu korumak için bulmacayı kendimizin çözmesi gerekiyor…’ Banti Adhikary

‘İnsanların aklınızı karıştırmasına müsaade vermeyin.’ Adriana Caicedo Nino

‘Rubik küpün ömür bulmacasını çözmek için sabırla ve bütünlük içinde oynayın.’ Dipanweeta Das

‘Başkalarının başınızla oynamasına müsaade vermek, hayatı bir bulmacaya dönüştürür.’ Vyvienne Chamberlain

‘Çok fazla insan benim içsel yapbozum için akıl yürütüyor, kendi yapbozumu çözmeme müsaade verin.’ Renu Suri

‘Her akıl zardır, makul oynayın.’ Harpreet Saini

‘Zihinlerimiz bir bilmece, çabayı çözmek için daima bir çaba içindeyiz.’ Teresa-T

‘Sen, benliğin bilmecesini çözmek için öbür ellere verdiğin isteğin yalnızca bir muammasısın.’ Ho’oponopono

‘Rubik’in yüz sözleri küpü, her vakit EQ’nuzu (dygusal zeka), IQ’ya karşı temsil etmek için değişir. Hangisi doğruyu söylüyor? ‘ Margaret M.

‘54 kişilik ve hiçbiri uymuyor.’ Amanita Ocreata

‘İnsanların zihninizi bir rubik üzere çarpıtmasına müsaade vermek, kendiniz olmanızı maniler.’ N- Browny

‘Hayat, küpü anlamlandırmanız için sizi farklı istikametlere çeker.’ Za Ba

‘Zihniniz yahut hayatınız, öbürleri tarafından manipüle edilen bir yapboz üzere göründüğünde, bu kesimlerin nasıl bir ortaya geldiğini bilen tek kişinin siz olduğunuzu unutmayın. ‘ Andrea Keener

‘ “Programlanmış zekamızın” kalıbını çözmenin anahtarı… onları birebir formda hizalamaktır! ‘Josua Paul Francis Sacro

‘Zihin o kadar karmaşık ki, niyetlerinizi hizaya getirmek için düşünme formunuzu sık sık değiştirmelisiniz…’ Linda S. Mansolf

‘Kalıp haline dönüşmüş ve bükülmüş yan yana. Kim olduğuma karar vermeye çalışıyorum.’ Kelley Higgins

‘Perspektif için bilinmezliği değiştirmek.’ Marelize Jooste

‘Bizler, kendi içimizde hizalanmak için matrisi kendimiz çözmeye çalışan farklı hislerin yüzleriyiz. ‘ Jessica Arora

‘İnsanların onayına nazaran şekillenmek, gerçek imajınızı bozar.’ Arabella Shane Yakit

Okurken ve üstüne tek tek düşünürken keyif aldığım bu yorumları sizlerle de paylaşmanın katkısı olacağını düşündüm. Artık yazımıza kaldığımız yerden devam edelim.

Kendi yorumuma geçecek olursam,

Öncelikle hüzünlü ve tahminen de kişinin tahlil yolları ararken yaşadığı tükenmişliği yansıtan bir çift göz görüyoruz.

Hareket açısından faal ve pasif olarak ayırmakla başlayacağım. Beş adet (ikisinin şahsa ilişkin olduğunu düşündüğüm) faal el görüyoruz. Kişi kendi elleriyle bulmacasını çözmeye çalışırken, dış etkenler devreye giriyor. Rubik küp ise pasif olan, dış etkenlerle birlikte etkinleşen bir metafor.

Burda bir virgül koyup bize ne yansıttığı hakkında düşündüğümüz vakit,

Olasıklar, ihtimaller, hayaller ve fikirler biz onları etkin etmedikçe daima pasif olarak kalırlar. Daha sonrasında tıpkı kişinin iki eliyle hal verdiği üzere hayallerimizi, olasılıkları ve ihtimalleri kıymetlendirerek onlara form verebilir, kendimizce tertibe sokabilir, bir plan yürütebiliriz.

Pekala ya geriye kalan üç el, bunun hayatımızdaki karşılığı ne olabilir? Elbette buna verilebilecek en mümkün karşılık dış etkenlerdir. Dış etkenler, tüm bu olasılıkları ve hayaller üzerinde oynama yapabilir. Tıpkı görseldeki üzere kendi elimizmişcesine görünüp, kararlarımız ve kanılarımız üstünde tesir bırakabilir. Bu tesirler yararlı ve fonksiyonel olacağı üzere manipülatif ve ziyanlı olabilirler. Biz o sırada bunu kendimizin istediğini, şekillendirdiğini düşünüyorken bir noktada kendimizi denetimi kaybetmişken bulabiliriz. Ziyanlı olduğu noktada yahut güzel niyetli olsa bile kişiyi rahatsız ettiği noktada bir hudut çizilmesi gerekir. Hudut çekme muhtaçlığı doğduğunda, kişi bunu pratik etmediyse zorlanabilir – ki bu çok normaldir- bu noktada bir uzmandan dayanak alması yararlı olacaktır.

Yapıtta, ellerde ve yerde misal tonlar kullanıldığını görüyoruz. Bununla dikkat rubik küpe çekilmiş ve kullanılan renklerle parlak tonlarla yarattığı karmaşa ile birlikte gerilim yahut zorluk yansıtılmış olabilir. Ellerde ve yerde kullanılan rengin nötrlüğü adeta ellere ve ellerin sahiplerine bir blur katıyor ve netliğini azaltıyor. Ellerde ve yerde tıpkı renk kullanılması ve nispeten rubik küpe nazaran daha yumuşak ve nötr renkler kullanılmış olması kimin elinin işin içinde olduğunu, kimin olasılıklar yahut hayaller üzerinde tesirli olduğunu sıkıntı seçip, güç anlamamıza işaret ediyor olabilir.

Yorgun ve bitkin gözler, durumun karmaşıklığını ve bulmacanın zorluğunu açıkça ve net bir halde aktarıyor. Rubik küp metaforuyla bulmaca üzerine odaklanılmış bu yapıtta, herkesin kendinden bir şey bulabileceğine inanıyorum.

Son sözlerime gelirken; hayat bulmacasını çözmek için bir söz, bir sanat yapıtı, bir müzik yahut yanlışsız sorulmuş bir soru tahminen de kâfi olacaktır. Tıpkı bir bulmaca oyunu üzere, bir bulmacayı çözdükten sonra tahminen de daha karışık ve daha yüksek düzeyde bir bulmaca önümüze çıkabilir… Kıymetli olan gerçek sorularla, kendini uygunlaştırma gücü kapasitesini arttırarak ve şayet istiyorsak sevdiklerimizin dayanağıyla her bulmacayı bir oyun üzere görmek, tahlil için istekli ve istekli olmak olacaktır.

– Problemleri bir bulmaca üzere görmek sizi nasıl hissettirirdi?

– Hayat bulmacanızı bir oyuna dönüştürmenin rahatlamanıza yararı dokunur mu?

– Sıkıntıları kademeli bir oyun haline getirmek tahlil odaklı olmanızı sağlar mı?

– Takviye alabilmek, bulmacayı çözmeyi kolaylaştırır mı?

– Bulmacaları çözmenin sonucunda nasıl hissediyorsunuz?

– Bulmacaları çözerken zorlandığınızda, yahut çözemeyeceğinize inanıyorken bir uzmandan dayanak almak hakkında ne düşünüyorsunuz?

Okumaya Devam
Reklam
Yorum İçin Tıklayın

Yorum Yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.

Psikolog

Çocuğumla Yaşadığım Kriz Anlarında Neler Yapabilirim?

Anne babaların tavırları çocukların psikolojisinde kıymetli bir yere sahiptir. Bazen tüm âlâ niyetlere karşın hiç istenmeyen o savaşlar ve kriz …

Yayınlanan

üzerinde

Tarafından

Anne babaların tavırları çocukların psikolojisinde kıymetli bir yere sahiptir. Bazen tüm âlâ niyetlere karşın hiç istenmeyen o savaşlar ve kriz anları eninde sonunda patlak verir. Krizi çözmeye çalışmak, konuşmaya çalışmak, sakinleştirmeye çalışmak vb. davranışlar da bazen bu olumsuz durumu ivmelendirebilmekte. Pekala, bu kriz anlarında çocuğa nasıl yaklaşmak gerekir? Neler yapılabilir? Bunun hap bilgisi yoktur zira her çocuk birbirinden farklı ve biriciktir. Her durum da kendine özeldir. Çocuklar aynaya bakarak fizikî özelliklerini öğrenirler. Hislerini tanımayı da onlara yansıtılan hisleri dinleyerek öğrenirler. Görüneni olduğu üzere yansıtırlar. Güçlü hisler içindeyken en çok bizi dinleyen ve anlayan birinin varlığı kıymetlidir. Şimdi hislerini tanımayan, anlamlandıramayan çocuğa rehberlik eden ebeveyn, onun gelişim sürecinde kıymetli bir dayanak olur. İleride öfkesini denetim edebilmeyi öğrenebilmesi için evvel hissini anladığımızı hissettirmemiz lazım. Bu noktada Daniel Siegel‘ın bu “Bütün Beyinli Çocuk” ideolojisine değinmek yerinde olacaktır: Zihnimizin iki tarafı var. Bir tarafı hislerle, bir taraf mantıkla alakalı. Biz şayet bir his yoğunluğu içerisindeysek, karşımızdaki kişi o sırada bize mantıksal bir şeylerle gelirse, biz onu geri püskürtüyoruz. Çocuk da tıpkı halde. O his yoğunluğu içerisindeyken, artık kızdığı şey neyse: “Evet, anlıyorum. Şu an, şu şu şu sebeple öfkelisin. Ben de küçükken bu türlü olduğunda senin üzere hissederdim.” deyip, bilhassa de 0-3 yaştan bahsediyorsak şayet orada bedensel temas kurarak, sakin bir ses tonuyla, yavaş yavaş konuşarak, biz sakin davranıp onun da böylelikle modunu aşağı çekmeye çalışarak, o dakikada itimat veriyor olmamız ve hissini anladığımızı ona hissettirmemiz kıymetli.

Unutulmaması gereken şey kriz anında yapılacak, söylenecek hiçbir şeyin tesirli olamayacağıdır. Bu kaçınılamayacak bir dalga üzere nitelendirilebilir. Dalga geçtikten ve sular biraz durulduktan sonra çocuğun yaşına ve duygusal olgunluğuna nazaran bahis hakkında konuşulabilir. Çocuğun o anda yaşadığı hisler isimlendirilip (öfke, hayal kırıklığı, ıstırap gibi) hislerini tanımasına ve bu hisleri anlamlandırmasına yardımcı olunabilir. İleride karşılaşılaşılabilecek emsal durumlar karşısında yapılabilecekler birlikte gözden geçirilebilir.

Okumaya Devam

Psikolog

İnsan Depresyona Neden Girer?

Depresyon bir hastalıktır. Öncelikle bunu bilip kabul etmek gerekir. Rastgele bir yanlışınızdan, kusurunuzdan, eksikliğinizden ya da günahınızdan …

Yayınlanan

üzerinde

Tarafından

Depresyon bir hastalıktır. Öncelikle bunu bilip kabul etmek gerekir. Rastgele bir yanlışınızdan, kusurunuzdan, eksikliğinizden ya da günahınızdan kaynaklanmaz. Bu hastalığa beyin kimyasının bozulması yol açar. Yaşanan üzücü olaylar ve gerilim bunda tesirlidir.

DEPRESYON, uzun müddet devam eden ve kişinin hayatını olumsuz bir formda etkileyen, daima hüzün ve ilgi kaybına neden olan bir his durum bozukluğudur. Mutsuzluk ve hayattan keyif almama hâlidir. Değersizlik, çok suçluluk, yalnızlık, hüzün ve ümitsizlik hisleri ile karakterize edilir.

Hayat kaidelerinin getirmiş olduğu ağır yük ve plândemi ile birlikte konutlara kapanmak zorunda olmak, insanların ruhsal dünyasında bir çöküntü oluşturdu. Birtakım insanların kişilik yapısı bu durumdan daha fazla etkilendi.

Depresyon neden kaynaklanır?

Depresyon, beyinde kimyasal istikrarın bozulması sonucu ortaya çıkan bir hastalıktır. Örneğin, bir yakının kaybı, iş kaybı, kronik bir hastalığa yakalanmak üzere sebepler depresyona yol açabilir.

Bazen kişi bir sebep olmadan da depresyona girebiliyor. Genetik transfer yoluyla da şahıstan şahsa geçebiliyor. Anne yahut baba sık sık depresyona giriyorsa, bu bireylerin çocukları bunu yaşayarak ve rol model alarak öğreniyor, bu manada “Genetik bir yatkınlık olduğu için görülme ihtimâli biraz daha yüksek” diyebiliriz.

Depresyonun belirtileri nelerdir?

Kişinin olağanda severek ve isteyerek yaptığı bir işi yapmak istememesi, yataktan çıkmak istememek, daima uyku hâli, uykuya dalmada zorluk çekmek yahut çok uyumak, çok yeme yahut iştahsızlık, daima yorgunluk hissi, konuşmada yahut hareketlerde yavaşlama, değersizlik ve hatalı hissetmek, intihar fikri üzere belirtiler, “depresyon belirtisi” olarak kabul edilir.

Bu belirtilerle birlikte mühlet de değerlidir. Şahsa depresyon tanısı konulabilmesi için kelam konusu belirtilerin en az iki hafta devam ediyor olması gerekir. Bayanlarda görülme oranı yüksek olmakla birlikte, depresyon, çocukluktan yaşlılığa kadar her yaşta görülebilir.

Depresyon yaşlılıkta da karşımıza çıkıyor. “Âdeta tetikte bekleyip fırsat kolluyor” diyebiliriz. Yaşı ilerlemiş insanların çoklukla birden fazla hastalığı vardır. Bunlara bir de depresyon eklenince, kişinin sıhhati güzelce bozulur.

Değerli bir sıhhat sorunu olmasına karşın, yaşlılarda depresyon teşhisi nadiren konulur. Sebebi ise, yaşlıların keyifsiz, neşesiz, mutsuz, sakin olmalarının olağan karşılanması, şikâyetlerinin yaşlılıktan ileri geldiği niyetidir. Öbür bir sebep ise, yaşlı depresyonunda “bedensel şikâyetlerin” ön plânda olmasıdır. Yaşı ilerlemiş beşerler, genelde ruh hâllerinden bahsetmezler. Hatta ruh hâlleri sorulduğunda karşılık vermezler. Ellerini sallayarak, “Boş ver” der üzere geçiştirirler. Daha çok, “Gözlerim eskisi kadar görmüyor, bacaklarım ağrıyor, çabuk yoruluyorum, eskisi kadar dinç değilim, kuvvetim yerinde değil” diye serzenişte bulunurlar. Hekimler fizikî semptomlara daha çok odaklandıkları için, depresyon teşhisini göz arkası ediyorlar.

Depresyon önlenebilir mi?

Depresyonu önlemenin kesin bir yolu olmamakla birlikte, gerilimi denetim etmek, ruhsal sağlamlığı arttırmak ve benlik hürmetini güçlendirmek değerli adımlardır. Şahısta üstte saydığımız şikâyetler mevcutsa, en kısa vakitte takviye alması, kendisi ve etrafı için yararlı olacaktır. Zira depresyondan yalnızca kişinin kendisi mustarip değildir, konut ve iş etrafındaki tüp beşerler bu olumsuz ruh hâlinden etkilenirler.

Depresyon bir hastalıktır. Öncelikle bunu bilip kabul etmek gerekir. Rastgele bir yanlışınızdan, kusurunuzdan, eksikliğinizden ya da günahınızdan kaynaklanmaz. Bu hastalığa beyin kimyasının bozulması yol açar. Yaşanan üzücü olaylar ve gerilim bunda tesirlidir. Depresyona girdiniz diye asla kendinizi suçlamayın ve ayıplamayın. Bu sizin kusurunuz değil. Kimsenin kusuru değil! Daha çok mükemmeliyetçi, titiz, çok derecede sorumluluk sahibi ve çok fazla çalışan bireyler daha sık depresyona girerler.

Pekala, bu durumda ne yapılması gerekir? Bol bol açık havada bulunmak güzel gelir; bilhassa öğlenden evvel yapılan yürüyüşlerde güneş ışığından daha çok faydalanıldığı için, yürüyüşlerin sabah vaktinde yapılması tavsiye edilir. Yalnız kalmamaya itina göstermek, kendinize düzgün gelen bir arkadaşınızı arayıp sohbet etmek, mümkünse karşılıklı görüşüp bir kahve içmek, kendinize uygun gelen şeyleri keşfetmek önleyici tesire sahiptir.

Görüşmelerimdeki seanslarda danışanlara soruyorum: “Size ne düzgün gelir, ne memnun eder?” Beşerler kendilerini neyin memnun ettiğini bilmiyorlar. Mutsuzluğa, ümitsizliğe o kadar çok odaklanmışlar ki kendilerini nelerin memnun ettiğinin farkında değiller. Zira zihin daima aksiye odaklanmış. Hülasa ne ile memnun oluyorsanız, onunla uğraşmak, onunla vakit geçirmek, size kendinizi daha yeterli hissettirecektir.

Depresyona girmek bir zayıflık işareti olmadığı üzere, depresyona girdikten sonra yardım istemek de zayıflık değildir. Yardım istemek sizi daha çok güçlendirecektir. Vakit kaybetmeden yardım almak, başta kendinize, sonra etrafınızdaki insanlara yararlı olacaktır.

Hayatın hoşluklarını kaçırmayın! Sağlıklı, memnun, huzurlu günler dilerim…

Okumaya Devam

Psikolog

Borderline Kişilik Bozukluğu

Toplum içinde giderek artmaya başlayan borderline kişilik bozukluğu nedir, en çok kimlerde görülür ve tedavisi nasıl yapılır üzere soruların …

Yayınlanan

üzerinde

Tarafından

Toplum içinde giderek artmaya başlayan borderline kişilik bozukluğu nedir, en çok kimlerde görülür ve tedavisi nasıl yapılır üzere soruların cevaplanacağı bu yazıda tıpkı vakitte borderline kişilik bozukluğuna sahip bireylerle nasıl toplumsal bağlantılar kurabileceği de anlatılmaktadır.

Borderline kişilik bozukluğunun toplum içindeki yaygınlığı %2-3 olarak bilinmektedir. Borderline ‘’sınır’’ manasına gelmektedir bu yüzden sonda kişilik bozukluk ismini da alabilmektedir. Birey etrafındaki şahıslara karşı istikrarlı olmayan his ve davranışlar gösterir. Borderline kişilik bozukluğu ya da sonda kişilik bozukluğu daha çok bayanlarda görülmektedir bilhassa kendilerini sıklıkla boşluktaymış üzere hissetmekte ve bu boşluğu doldurmaya çalışmaktadır. Buradaki boşluk özellikle münasebetler üzerinden doldurulmaya çalışılmaktadır hasebiyle terk edilme, sevilmeme ya da dışlanma durumlarında bireyler olağanın çok daha üstünde reaksiyonlar vermeye başlamaktadır. Bu reaksiyonlar sıklıkla öfkeyle verilir ve kişinin kendisine ziyan vermesi tarafındadır. Hudut kişilik bozukluğuna sahip bireyler neredeyse bütün hislerini uçlarda yaşamaktadır. Öfke üzere sevme hisleri da çoka giden iki uçta yer almaktadır. Kişinin hem hisleri hem de davranışları sıklıkla değişkenlik göstermektedir. Örneğin, bireyin bazen yakın arkadaşı kendisi için dünyanın en düzgün insanı olabiliyorken, kırıldığı ya da sevilmediğini düşündüğü anlarda arkadaşı için dünyanın en makus insanı olduğunu düşünebilmektedir.

Borderline Kişilik Bozukluğu Teşhis Ölçütleri

1) Kimlik karmaşası

2) Gözünde çok büyütme ve yerin tabanına sokma uçları ortasında giden, tutarsız ve gergin şahıslar ortası alakalar

3) Kendine berbatlığı dokunacak en az iki dürtüsellik (para harcama, cinsellik, husus berbata kullanımı, inançsız araç kullanma vb.)

4) Terk edilmekten kaçınmak için çılgınca efor gösterme

5) Uygunsuz ağır öfke, öfke kontrolünde zahmet

6) Duygulanımda tutarsızlık

7) Süreğen bir boşluk duygusu

8) Yineleyici intihar davranışları, teşebbüsleri ya da göz korkutmalar

9) Zorlanmayla alakalı gelip süreksiz kuşkucu fikirler ya da ağır çözülme belirtileri.

Kendine Ziyan Veren Davranışlar

  1. Çok yemek yeme

  2. Çok alkol kullanımı

  3. Unsur kullanımı

  4. Fizikî olarak kendine ziyan verme (faça atmak, tehlikeli aktiviteleri yapma)

  5. Kısa müddet içerisinde birden fazla ya da farklı şahıslarla pek çok defa cinsel ilgiye girme

  6. Sık sık saçlarını kestirme, rengini değiştirme vs.

  7. Çoka kaçan alışverişler

  8. Süratli araç kullanma

Kişi üstte sıralanan tehlikeli durumları dürtüsel davranışlarıyla hayatına sokarak kendisine ziyan verir. Böylelikle kendisini âlâ hissetmeye ya da içinde yaşamış olduğu berbat hislerle baş etmeye çalışır.

Borderline Kişilik Bozukluğunun Sebepleri:

Yapılan araştırmalar sonucu, hudutta kişilik bozukluğu sebepleri ortasında çocukluk çağındaki cinsel ya da duygusal istismar olduğu görülmüştür. Araştırmalara nazaran, anne-babanın boşanmış olması, ebeveynlerinden yeteri kadar ilgi görememe de borderline kişilik bozukluğuna değerli ölçü de yer hazırlamaktadır. Hudutta kişilik bozukluğun, bireyin kişiliğini yapılandırmaya başladığı gelişim basamaklarıyla bilhassa ilişkilidir. 0-2 yaş devrinin 16 ve 24. aylar ortasında bebeğin anneden ayrışma ve kişiselleşme sürecinde başa çıkamayacağı hislerle bırakılması ile oluştuğu bilinmektedir. Örneğin, annenin (bakım verenin) tutarsız davranışları, küsme ya da hatalı hissettirme davranışları, ihmal ya da işgal etme üzere bebeğin başa çıkamayacağı hisleri yaşatmak. Çocuğa anne dışında öbür birinin bakım vermesi ya da birden fazla kişinin bakım vermesi de borderline kişilik bozukluğuna taban hazırlayan öbür sebepler ortasındadır. Tüm bu sebeplerden ötürü bebekte bütünleşememiş bir kendilik algısı oluşmaya başlar. Siyahlar ve beyazlar birleştirilemez ve dünya iyi-kötü üzere uçlarda yaşanılacak bir hal almaya başlar. Siyahlar ve beyazların olduğu bir dünya algısı (çok sevmek- çok nefret etmek, çok yemek, çok az yemek vs.) kişinin ruhsal ve fizikî olarak sağlıklı yaşayabilmenin önünde büyük bir pürüz olarak yer alır. Hasebiyle grilere her vakit muhtaçlık vardır…

Borderline kişilik bozukluğuna sahip bireyler sıklıkla kaybetme korkusu yaşamaktadırlar. Yaşadıkları rastgele bir durumdan dolayı kendilerini suçlamaya eğilimi olduklarından dolayı, bu duyguyu bastırabilmek ismine karşısındaki bireyleri suçlama davranışlarında bulunurlar ama özünde kendilerini sıklıkla hatalı hissetmektedirler. Bilhassa değersizlik hissinin vermiş olduğu hüzünle bedel görebilmek ismine fedakâr davranışlarda bulunurlar. En çok sevilmeye olan gereksinimleri, borderline bireylerin davranışlarını belirlemede değerli bir yere sahiptir. Örneğin, kusursuz olduklarında sevildiğini düşündüklerinde mükemmeliyetçi davranışlarını devam ettirmektedirler. Hudutta kişilik bozukluğunun en çok hissettiği hisler ortasından bir oburu de bağımlılıktır. Bağımlılık daha çok hayatlarında kıymet verdikleri bireylere karşı olmaktadır. Münasebetiyle terk edilmek demek aslında borderline bir kişi için yok olmaktır.

Borderline Kişilik Bozukluğunun Tedavisi:

Psikoterapiye gelen danışanların büyük bir kısmını borderline kişilik bozukluğuna sahip bireyler oluşturmaktadır. Psikoterapiye daha çok ilgi sorunları ile gelmektedirler. Bağ sorunları ile gelen danışanların büyük bir kısmı depresif ve kızgın hissetmektedirler. Örneğin, partnerinden yeni ayrılmış kişinin terapide partnerini öldürmek istediğine dair ağır öfkesi görülebilmektedir. Sonda kişilik bozukluğu olan bireylerin alakalarını ve kendi ruhsal sıhhatini bozacağı pek çok davranış örüntüleri vardır. Örneğin küsmek, saldırmak (fiziksel ya da sözel olarak), kendini acındırma (ağlamak, yemek yememek, uzun saatler uyumak), cinsellik, alkol, intihar, dürtüsel davranışlar, sevgiyi test etme ve terk edilme (bazen danışanlar ne kadar sevildiğini görebilmek ve bunu test edebilmek için temasta olduğu kişi terk ederek ya da küserek bunu test etmeye çalışmaktadır), kendine ziyan veren davranışlar vs.

Psikoterapide danışanın bütün davranışları ve hisleri ele alınır. Terapist danışanın makus hislerle baş edebilmesine yardımcı olarak hislerini özelleştirmeye çalışır. Çocukluktaki travmalar terapide ele alınarak kişi üzerinde kalmış makus tesirleri optimize etmeye çalışılır. Borderline bozukluğuna sahip bireyler günlük hayatta pek çok sorunla uğraşmak zorunda kalabilirler. Terapist danışanın gerilimle baş edebilme maharetlerini arttırmayı hedefleyerek günlük hayattan daha doyum almasına yardımcı olur. Birtakım hisler yalnızca hissedilir ama sözlere dökülemez. Terapist danışanın hislerini anlayarak, etiketleyerek danışanın da kendisini daha düzgün anlamasına, hislerine dokunabilmesine ve kendisini daha uygun tanımasına yardımcı olmaktadır. İnsan beyni his ile tekrar öğrenebilmektedir. Danışanın terapistiyle kuracağı sağlıklı bir alaka danışanı büyük oranda tedavi etmektedir. Terapiler ilerledikçe danışanın hayatındaki siyahlar ve beyazlar azalmaya başlar. Grileri yaşamaya başlayan danışan ise öbür sağlıklı bireyler üzere hayattan çok daha keyif ve doyum almaya başlamaktadır. Terapiyle bir arada kendisine ziyan veren davranışları azaltarak hislerini anlamaya ve onları o nasıl yatıştırabileceğini kavramaya başlamaktadır.

Okumaya Devam

Trendler