Üreme çağında en sık görülen endokrinopatidir. % 6-20 civarında görülür. Vakalar tipik olarak adet düzensizliğinden yakınırlar. Ya adet araları çok uzundur ya da uzun periodlar halinde adet görememe söz konusudur.
Vakaların büyük bölümünde yumurtlayamama problemi mevcuttur. Bilindiği üzere progesteron sadece yumurtlama sonrası ve gebelikte var olduğundan PCO lu olgularda progesteron salınamaz ve bu da karşılanmamış östrojen etkisi yaratır. Bu ileriki yıllarda rahim kanseri riskini arttırabilen bir durumdur. Bunun yanısıra yumurtalıklarda normalde daha düşük seviyede olması beklenen luteinizan hormon etkisi normale göre çok daha baskındır. Bu etkiyle androjenik hormonlarda artış saptanır. Vakalarda kıllanma , aknelerde artış , saç dökülmesi saptanabilir ama koşul değildir.
Bu vakalarda vajinal ultrason ile yumurtlama takibi yaptığımızda yumurtalığın total hacminin büyüdüğünü görürüz. Normalde her kadında ayda bir gerçekleşen yumurtlamayı göremeyiz. Yumurtalıkta pek çok küçük küçük yumurta barındıran folikül vardır ama bunlardan hiçbiri yumurtlama aşamasına kadar büyüyemez. Bunun nedeni hormonların dengesinin bozulmasıdır.
Polikistik overli vakalarda insülin direnci mevcuttur. Bunu yenmek için metformin kullanılır.
Yine bu olgularda tiroid fonksiyonlarında bozulma sıklıkla gözlemlenir. Prolaktin seviyelerinde de anormallikler saptanabilir.
Polikistik over sendromlu vakalar artmış tip 2 diyabet, hiperlipidemi ( kan yağlarının artması ) ,yüksek tansiyon, aterosklerotik kalp hastalığı , artmış endometrial ( rahim ) kanseri risklerine sahiptirler.
Vakalarda karşılanmamış östrojen etkisini nötralize etmek için siklik doğal progesteron kullanılmalıdır.
Fonksiyonel Tıp Gözüyle Polikistik Over Sendromu
Pratikte çok sık görülen bir sendromdur. Bunda adet araları çok açılmıştır. Hatta bazen aylarca adet olunamaz. Bazı olgular kiloludur. Yine bazılarında sivilcelenme ve kıllanmada artış saptanır. Gebe kalmakta problem yaşarlar .
Bu olgularda yumurtalıkta çok sayıda öncü yumurta olmasına karşın her ay olması gereken dominant ,çatlamaya hazır yumurta gelişemez. Dolayısı ile ortama progesteron da salınamaz. Polikistik overli vakalarda çok büyük oranda insülin direnci de vardır.
Ultrason muayenesinde yumurtalıklarda sıra sıra dizilmiş küçük öncü yumurtaları içeren foliküller ve orta alanda bariz yumurtalık dokusu gözlenir.
Polikistik overli olgularda östrojen hakimiyeti vardır ve bu ileriki yaşamlarında meme ve rahim için ciddi sorunlar doğurabilir.
Öncelikle kilolu olgularda çok ciddi egzersiz yapmak gerekir. İnsülin direncinin düşürülmesi gerekir. Beslenmede insülini arttıracak glisemik indeksi yüksek gıdalardan , karbonhidrattan kaçınılmalıdır. Mitokondrileri güçlendirmek gerekmektedir. Inositol , alfa lipoik asit kullanılabilir. D vitamini düşükse mutlak normal değerlere çekilmelidir. Bitki özlü insülin direncini düşüren preparatlar alınmalıdır.
Tedavide kombine hormon içeren sentetik ilaçlar yerine doğal progesteron kullanılmalıdır.